Spring naar de content

Verkiezingen in Brazilië: bizarre plotwendingen en onwaarschijnlijke kandidaten

Op vijf oktober gaan de Brazilianen naar de stembus om een nieuwe president, een nieuw congres én nieuwe staatsgouverneurs te kiezen. De presidentiële verkiezingen laten zich nog het best vergelijken met een soap, inclusief dramatische wendingen en een erg onwaarschijnlijke presidentskandidaat.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Gerben Vlasveld

Het laatste jaar in de termijn van de zittende president Dilma Rousseff moet haar zwaar zijn gevallen. De politica van de linkse arbeiderspartij kreeg in aanloop naar het WK te maken met grootschalige protesten. Woedende menigten eisten dat overheidsgeld niet zou worden besteed aan het voetbalkampioenschap maar aan de verbetering van de gezondheidszorg, het onderwijs en de infrastructuur, zaken die in Brazilië veel te wensen overlaten.

De maatschappelijke onvrede zal slechts vergroot zijn door de recente economische ontwikkelingen: werd Brazilië enige tijd geleden nog gezien als een economisch groeiwonder, deze zomer belandde de al enige tijd kwakkelende economie in een recessie als gevolg van scherp terugvallende investeringen.

Als kers op de slecht smakende taart kwam deze zomer bovendien een grootschalige corruptiezaak aan het licht in het staatsoliebedrijf Petrobrás. Verschillende vooraanstaande politici van Rousseffs partij worden ervan verdacht grote sommen geld te hebben geïncasseerd bij minstens één deal waarbij het staatsbedrijf maar liefst 1 miljard dollar betaalde voor een Texaanse olieraffinaderij die slechts 50 miljoen dollar waard bleek te zijn. Vermoed wordt dat grote delen van het enorme bedrag in de zakken van corrupte bestuurders zijn verdwenen.

Koren op de molen van Rousseffs rivalen, die dankzij de genoemde onvrede, schandalen en tegenvallers over een ruime hoeveelheid ammunitie beschikken om in de politieke arena haar herverkiezing te voorkomen.

BRAZIL-ELECTION-CAMPAIGN-ROUSSEFF-LULA DA SILVADilma Rousseff, huidig president van Brazilië

De onwaarschijnlijke oppositie
Van de verschillende kandidaten is er één die een serieuze kans maakt de race om het presidentschap van Rousseff te winnen, en haar weg naar het presidentschap is een wel héél onwaarschijnlijke.

Marina Silva werd namelijk pas na 13 augustus door de Braziliaanse socialistische partij naar voren geschoven als presidentskandidaat, nadat partijleider Eduardo Campos – ook genoemd als betrokkene in het corruptieschandaal – omkwam bij een vliegtuigongeluk boven een regenachtig São Paulo.

Sindsdien heeft Silva, dochter van een arme rubbertapper uit de Amazone, zich ontpopt tot een publiekslieveling. Door haar arme komaf en het feit dat ze gekleurd is, kunnen veel Brazilianen zich met haar identificeren. Bovendien zien zij in haar een breuk met de politieke status quo waar corruptieschandalen reguliere kost zijn. Anders dan veel andere politici is Silva namelijk nog niet in verband gebracht met illegale praktijken en belooft ze bovendien hard op te treden tegen omkoperij.

BRAZIL-CAMPAIGN-SILVA
Marina Silva, een onwaarschijnlijke presidentskandidaat

De onwaarschijnlijke presidentskandidate – pas op haar zestiende leerde ze schrijven – heeft ook milieubescherming hoog in het vaandel staan, als minister van Milieu in de periode 2003-2008 maakte zij zich hard voor het tegengaan van ontbossing en de opkomst van duurzame energie, zaken die ook nu nog een prominente plek in haar politieke programma hebben en het goed doen bij hoogopgeleide, milieubewuste kiezers, maar door de agriculturele sector worden bekeken met de nodige argwaan.

Maar ook Silva is niet vrij van controverse. Hoewel ze een smetteloze reputatie heeft waar het corruptie betreft deed de streng protestantse evangelist veel stof opwaaien door zich uit te spreken als tegenstander van het homohuwelijk.

Nek aan nek
In de peilingen gaat Rousseff vooralsnog voorop. Ondanks de heersende onvrede, de kwakkelende economie en de corruptieschandalen geniet ze nog steeds veel steun onder de armen en de middenklasse, een welkome erfenis van de effectieve armoedebestrijding die oud-president en partijgenoot Lula da Silva tot kernpunt van zijn beleid maakte, een lijn die door Rousseff is doorgezet in de voorbije vier jaar en waarmee grote resultaten zijn geboekt.

Maar het is zo goed als zeker dat Rousseff aanstaande zondag geen absolute meerderheid zal halen, iets dat volgens de Braziliaanse wet wel nodig is om president te kunnen worden. Daarom zal er naar alle waarschijnlijkheid een tweede stemmingsronde komen waaraan alleen de koplopers Rousseff en Silva op 26 oktober deel zullen nemen.

Wie in de tweede ronde aan het langste eind zal trekken is moeilijk te zeggen. Hoewel in de meest recente peiling Rousseff ook daar als favoriet uit de bus komt, is het verschil marginaal. Mocht Silva winnen dan komt er wel een erg onwaarschijnlijke president aan de macht. Als gekleurde, protestantse vrouw van arme komaf is zij in vele opzichten een minderheid in het katholieke Brazilië waar de politiek gedomineerd wordt door blanke mannen.