Spring naar de content

Jezus, laat kunst elitair blijven

En net toen ik dacht dat het niet nog gekker kon in het treurige moederland, las ik in het NRC Handelsblad een interview met conservator Steven ten Thije.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Arthur van Amerongen

Leest en huivert:
Bij de musea hebben wij de neiging ons blind te staren op dat bezoekerssucces. Daar schuilt het gevaar in dat wij in de musea bijdragen aan de tweedeling in de samenleving. Anders gezegd, de opkomst van Trump, Le Pen en Wilders moet ook musea aan het denken zetten. In hun streven om de bezoekersinkomsten verder te verhogen, proberen musea dezelfde witte, hoogopgeleide bezoekers te verleiden om nog een keer te komen. Niet de mensen die nooit naar het musea komen. Zo ontstaat een onoverbrugbare kloof tussen de PVV-stemmer en de museumbezoeker. Dat kan de musea raken.’

Waar komt die krankzinnige gedachte vandaan dat iedereen kunst mooi moet vinden? En hoe haalt die volidioot zich in het hoofd om musea in te zetten tegen Trump, Le Pen en Wilders? En waar komt het waanidee vandaan dat de PVV-stemmer niet van kunst houdt? En waarom moeten kersverse immigranten uit de Derde Wereld een museum worden ingeschopt? Kunst ter verheffing van het onontwikkelde volk? Een volgende stap is het debiliseren van de Nederlandse literatuur als wapen in de strijd tegen het racisme. Dan krijg je dus activistische Nijntje-lectuur met titels als Nijntje boos op Fascisme. Ik heb geleerd om mensen niet op hun uiterlijk te beoordelen, maar ‘s mans kiek spreekt boekdelen: een wufte, zijige metroman met nieuwe bruine schoenen in de vintage look die als gevolg van de zwartepietendiscussie de Nederlandse musea laagdrempeliger en begrijpelijker wil maken en dan vooral voor alleenstaande, minderjarige Noord-Afrikaanse, Pakistaanse en Afghaanse asielzoekers and last but not least PVV-stemmers.

En dan zie ik die roomblanke flapdrol gruwelijk poseren voor die foto in het Handelsblad en dan lees ik dat hij het raar vindt dat musea steeds dezelfde witte, hoogopgeleide bezoekers te verleiden om nog een keer te komen. Jezus, mag kunst elitair zijn? Mag literatuur elitair zijn?

Van kunstenaar Henck van Dijk kreeg ik een prachtige essay toegestuurd, met de titel De Schoot Eindhoven. Het is een frontale aanval op het elitaire Van Abbemuseum. Conservator Steven ten Thije komt uit deze stal. Ik citeer:

Alle jeugdige intenties over het nobele kunstenaarsschap hebben zich één voor één stukgebeten op de starheid van het (kunst-)instituut; een zichzelf in stand houdende sektarische elite, vol napraters en snobs. Een verraderlijk hof waar inhoudelijke uitspraken als bedreigend worden gezien, met als gevolg; artistieke uitsluiting, terwijl het podium – én de financiële middelen – worden beheerd door deze besloten wereld. Een democratische verantwoordelijkheid die duidelijk niet door deze mondaine orde kan worden gedragen, gezien het afnemende aantal bezoekers van tentoonstellingen, waardoor ook de overheids-subsidiekraan langzaam wordt dichtgedraaid, en zij die het meeste perspectief mochten bieden het eerst buiten de boot vallen. De kunstwereld heeft zichzelf voor de (hedendaagse) kunst onmogelijk gemaakt. Cultureel ambtelijke subsidiekanalen worden alleen nog maar gebruikt om de schijn van cultuur op te houden terwijl iedereen weet dat de geest uit de fles is verdwenen. Het feest is over.’

Beter is dat Ten Thije het volk met rust laat. Geef ze hun Albert-Verlinde-dertien-in-een-dozijn-musicals. Geef ze hun monstertruckdemonstraties. Geef ze Kwakoe. Geef ze IKEA op Tweede Paasdag. Maar verplicht mohammedanen en PVV-stemmers niet om moeilijke en vooral saaie musea te bezoeken.

Als Ten Thije bijvoorbeeld DENK-stemmers of vrome moslims naar het museum wil trekken, moet hij hij wellicht eens een tentoonstelling organiseren met islamitische kalligrafie, opgeluisterd door koranreciet. En als deze conservator echt revolutionair wil zijn, laat hij zich vervangen door een Papoea-vrouw of voor mijn part de kunstenaar Quinsy Gario. Dan gebeurt er tenminste weer wat in die door hoogopgeleide kapitaalkrachtige witmannen geïnfecteerde musea.

En anders moet de elitaire en roomblanke conservator met zijn kekke schoenen maar eens lezen hoe het program Kunst omdat het moet, van de TROS, tot stand kwam. Dan piept hij wel anders. Leve de elitaire kunsten!

Onderwerpen