In het hoofd van de aurakijker
Niet alle mensen die aura’s zien, zijn fantasten. Soms zien ze een ‘energieveld’ ook werkelijk. Maar dat kan komen doordat hun zintuigen door elkaar lopen.
Een hele industrie is gebouwd rond het fenomeen aura, een gekleurd ‘energieveld’ dat mensen en andere levende organismen zou omgeven. Talloze mensen verdienen hun brood als auralezer, want de vorm en kleur van je aura zegt iets over je gemoedstoestand en zelfs over je gezondheid. Althans, dat zeggen de auraduiders. Want verder is het bestaan ervan nooit objectief aangetoond. Wetenschappers zien geen aura’s: uit alle testen blijkt dat ze er simpelweg niet zijn. Dat is geen wonder, zeggen de auralezers, want de velden bestaan uit energievormen die niet in het normale elektromagnetische spectrum voorkomen. Dat is onmogelijk, zeggen de wetenschappers. Nietes, zeggen de auralezers. Et voilá: daar is het zoveelste conflict tussen de paranormale en de werkelijke wereld.
Vermengde zintuigen
Toch lijkt er nu tenminste een stukje van het raadsel opgelost, want het lijkt toch een stug verhaal dat al die aurazieners aan een collectieve gezichtsbegoocheling lijden. Onderzoek van de Universiteit van Granada heeft namelijk laten zien dat er onder de aurakijkers relatief veel mensen zijn die ‘lijden’ aan synesthesie. Dat is het verschijnsel dat zintuiglijke waarnemingen zich met elkaar kunnen vermengen. Voorbeeld: er zijn mensen die bij het zien van letters of cijfers ook een kleur zien. Dat komt doordat bij hen tegelijkertijd het hersengebied dat de tekens verwerkt en het nabijgelegen ‘kleurgebied’ worden geactiveerd. Het komt ook voor dat synestheten (zo heten ze) een smaakervaring krijgen wanneer ze naar muziek luisteren. Een paar procent van de bevolking heeft enige vorm van synesthesie.
Het verschijnsel wordt veroorzaakt doordat sommige mensen in de hersenen verbindingen hebben lopen die anderen niet hebben. Op jonge leeftijd had die bedrading wegens overbodigheid al verdwenen moeten zijn, maar dat gebeurt niet bij iedereen. Bepaalde combinaties maken het mogelijk dat ze dingen kunnen ervaren die anderen niet zien: als ze naar een gezicht kijken zien ze kleuren, als iemand pijn heeft voelen ze zelf ook pijn. Dat is dus niet omdat ze paranormale eigenschappen hebben waarmee ze ‘energievelden’ waarnemen die voor anderen verborgen blijven, maar gewoon omdat hun hoofd van binnen ietsje anders in elkaar steekt. En de aura’s zelf zijn dus ook geen fenomenen die iets vertellen over hoe we ons voelen: het zijn de zichtbare restanten van constructiefoutjes in de hersenen.
Door de mand gevallen
Niet iedereen die claimt aura’s te kunnen zien, lijdt aan synesthesie. Er blijft dus een groep over van mensen voor wie de wetenschap nog geen verklaring heeft, behalve dat er sprake kan zijn van al dan niet moedwillig bedrog. Feit is dat auralezers steevast hopeloos door de mand vallen wanneer ze serieus worden getest. Ze kijken dan bijvoorbeeld naar een scherm waarachter een proefpersoon staat wiens aura zichtbaar zou moeten zijn omdat die achter de rand van het scherm vandaan zou moeten komen. Maar dan blijkt dat de geteste aurakijkers zeggen dat ze een stralenkrans zien terwijl de proefpersoon helemaal niet achter het scherm staat. Of ze zien niks terwijl ze dat volgens hun eigen inzicht wel zouden moeten – omdat er wél iemand net achter het scherm staat. Hoe dan ook, aurakijkers scoren in elk geval niet beter dan het toeval of beter dan ‘gewone’ mensen.
Ook de aurafoto’s die een populaire attractie zijn op paranormale beurzen, bieden niet wat er wordt beloofd. De kleurige stralenkransen verschijnen als gevolg van de instellingen van de apparatuur en andere kunstgrepen, en hebben in elk geval niets te maken met een bio-energetisch veld dat om ons lichaam hangt: er zijn immers ook mooie aurafoto’s te maken van dode objecten. Als er met dezelfde apparatuur opnamen kunnen worden gemaakt van ‘zieke’ paperclips, dan is het misschien niet raadzaam om er een gezondheidsdiagnose van mensen op te baseren. En dat geldt ook voor het oordeel van mensen die alleen iets zien omdat hun eigen bedrading door elkaar loopt.
