Spring naar de content

Wirtschaftswunder zakt langzaam door zijn hoeven

Na de Tweede Wereldoorlog verraste Duitsland – of moet ik zeggen West Duitsland – vriend en vijand met een opzienbarend economisch herstel. Het land lag letterlijk en figuurlijk in puin maar richtte zich met enorme veerkracht op. Het werd een waar Wirtschaftswunder.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Dr. Doom

Jaren later waren de brokken van de Berlijnse Muur de aanloop naar een herhaling. Tientallen miljoenen slecht gemotiveerde en gedesoriënteerde Oost-Duitsers werden toegevoegd aan het arbeidspotentieel. Hun deel van het land lag dan wel niet letterlijk in puin, figuurlijk toch zeker.

Met meer dan tien jaar loonmatiging flikten onze buren het weer, als het om wils- en daadkracht gaat kunnen we een hoop van ze leren. Dat Duitsland zo snel economisch kon herstellen had te maken met groei van de binnenlandse vraag (heel veel voormalige Oost-Duitsers wilden ook naar het niveau van hun voormalige schrikbeeld) maar vooral ook die uit het buitenland. Door de gematigde loonontwikkeling was Duitsland relatief goedkoop. En de producten – voornamelijk kapitaalgoederen zoals auto’s en machines – stonden voor kwaliteit. Er was wereldwijd vraag naar en met de opkomst van de BRIC-landen groeide die vraag exponentieel.

En toen brak de Europese crisis uit die inmiddels ook weer een wereldwijde lijkt te worden. Nog steeds werkte de Duitse succesformule, nog altijd was er sprake van groei en een lage werkloosheid. Met als gevolg dat hun diepe zakken werden aangesproken door Europese lidstaten die allemaal nalieten wat Duitsland wel consequent had gedaan.

Morgen komen Merkel en Hollande bij elkaar om de zoveelste top-der-toppen die de Europese regeringsleiders donderdag en vrijdag zullen hebben, voor te bereiden. Frankrijk – en Italië en Spanje – willen Eurobonds, Duitsland, Nederland en Finland zijn zeker tegen. We gaan de financieringslasten van Zuid Europa niet verlagen met als consequentie dat de onze stijgen zonder dat die landen hun problemen structureel aanpakken. Maar er zijn nog twee redenen waarom Angela geen slappe knieën zal kunnen hebben. Vrijdag moet het Duitse parlement nog beslissen over het ESM, de vrijbrief voor Europa om zonder volksraadpleging honderden miljarden aan landen ter beschikking te stellen. Uit een potje dat wij moeten vullen. Dat onderwerp is al controversieel en terwijl het nog niets eens is goedgekeurd zouden er dan donderdag en vrijdag al weer nieuwe toezeggingen moeten worden gedaan? Dan komt dat ESM er zeker niet.

Maar de belangrijkste reden is dat Duitsland langzaam maar zeker op de eigen tellen moet gaan passen. De werkloosheid neemt er niet meer af, consumenten- en producentenvertrouwen zakken in en er worden CAO’s afgesloten met loonstijgingen van 6%. De binnenlandse vraag zal dus eerder afnemen, inzakkend consumentenvertrouwen is meestal funest voor de consumentebestedingen. En de buitenlandse ook want de economische groei zakt wereldwijd in. En Duitse producten verliezen een deel van hun concurrentievoordeel: ze worden door de loonstijgingen snel duurder.

Over Dr. Doom
Dr. Doom is een pseudoniem. Als belegger is hij verantwoordelijk voor het beleggingsbeleid van Beleggingsvereniging Fibonacci. Op het moment van het schrijven van deze column heeft de vereniging posities in Ahold, Akzo Nobel, KPN, Shell en Unilever en is Short in de AEX. De positie in de AEX is kortlopend en wisselt regelmatig. Die kan dus nu al anders zijn.