Spring naar de content

Het kinderachtige spelletje van ‘marktconforme salarissen’

Een kennis vertelde mij laatst dat haar vijfjarige zoontje spontaan aanbood om de afwas voor zijn rekening te nemen. Uiteraard werd deze huishoudelijke vlijt vrolijk aangemoedigd. Tijdens het afwassen kwam echter de aap uit de mouw. “Dylan krijgt van zijn papa altijd 25 cent als hij afwast.”

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Tim Jansen

Gecharmeerd van zoveel brutale gewiekstheid besluit de kennis zoonlief langs papa te sturen voor 25 cent. Hierbij krijgt hij echter wel de opvoedkundige les mee dat afwassen onderdeel van het huishouden is en dat hij er niet altijd voor betaald krijgt. Bovendien legt zijn moeder uit dat, wanneer iemand anders iets krijgt, het niet automatisch betekent dat jij het ook krijgt.

Klagende ING-bestuurders
Waarschijnlijk klinkt ons dit logisch in de oren en hebben we ooit een soortgelijke les van onze opvoeders gehad. In de hoogste echelons van het bedrijfsleven is deze les echter nooit doorgedrongen. ING klaagde gisteren dat haar bestuurders onderbetaald werden in vergelijking met concurrenten.

Volgens het jaarverslag zouden de hoogste mannen bij ING ‘ruim onder het marktgemiddelde’ zitten. Zijn de heren daarmee armlastig? Dat valt mee, allemaal verdienen zij minstens 750.000 euro op jaarbasis. Een prima belegde boterham, maar minder rijkelijk belegd dan die van vriendjes bij andere banken.

Logica
En dat is waar de Raden van Commissarissen van beursgenoteerde bedrijven naar kijken. Stel u bent commissaris van frisdrankproducent Raak en de hoogste baas bij het bedrijf verdient 400.000 euro. U weet dat de topman van concurrent X 600.000 euro verdient en de topman concurrent Y harkt 800.000 euro binnen. Twee bedrijven maken wel een erg magere vergelijking, maar er zijn verder geen soortgelijke frisdrankbedrijven meer. Wel, dan neemt u er nog een koffieproducent bij. Koffie is immers ook vloeibaar. De topman van het koffiebedrijf verdient maar liefst een miljoen euro. De vier topmannen verdienen gemiddeld dus 700.000 euro.

Als commissaris van Raak vindt u het natuurlijk lullig dat uw goed presterende directeur 300.000 euro minder ontvangt dan wat ‘marktconform’ is. U besluit dus het salaris te verhogen tot het gemiddelde van de vier bedrijven, 700.000 euro. Door dit besluit wordt het gemiddelde salaris echter opgehoogd naar 775.000 euro. De topman van concurrent X wordt inmiddels dus stevig onderbetaald met zijn zes ton. De raad van commissarissen aldaar besluit dan ook om zijn salaris op te hogen tot iets boven het marktgemiddelde, 800.000 euro. Een mooi rond bedrag.

Inmiddels ligt het gemiddelde salaris op 825.000 euro. U begrijpt inmiddels dat bedrijven op deze manier het salaris van hun topmannen tot het oneindige kunnen opdrijven, mede doordat ook de bestbetalende werkgever het salaris van zijn topman zal laten groeien. Het salaris van de Raak-directeur is dan wel 75 procent gestegen, maar nog steeds is de arme ziel de slechtste verdiener.

Benchmark
Dit voorbeeld mag nogal schools klinken – dat is het ook – maar het raakt nauw aan de werkelijkheid. Grote bierbrouwers vergelijken zichzelf met andere grote bierbrouwers, maar bijvoorbeeld ook met andere levensmiddelenproducenten. Deze groep heet dan de (relevante) benchmark. De vraag wat an sich een passend salaris is voor de functie wordt niet gesteld. Noch vraagt men zich af of salaris het enige relevante aspect is. Krijgen we met hogere salarissen betere bestuurders? Niet per se. Wel rijkere.

Terug naar de afwassende kinderen. Stel dat de zoon van mijn kennis niet alleen verneemt dat Dylan 25 cent krijgt per afwasbeurt, maar dat een ander vriendje maar liefst een euro krijgt voor het bordenwassen. Zou u mijn kennis adviseren haar zoon dan maar vijftig cent per afwasbeurt te betalen, omdat dit marktconform is? Nee,natuurlijk doet u dat niet. En niet alleen omdat er bij het afwassen geen sprake is van een markt, maar van een noodzakelijk huishoudelijk klusje.

Zijn topmannen alleen te lokken met een goed salaris?
Het doet er namelijk niet zoveel toe hoe het er bij anderen aan toegaat. Je mag dan misschien niet betaald worden voor het afwassen, maar je ouders betalen wel het dak boven je hoofd, ze geven je liefde, je krijgt lekker te eten en je ouders houden genoeg tijd over om met jou te spelen. En misschien zouden ze je af en toe wel een heitje voor karweitje willen geven, maar kunnen ze dit niet betalen omdat ze eerst schulden voor de defecte vaatwasmachine af moeten betalen.

Zouden topmannen dan werkelijk alleen maar te lokken zijn met een goed salaris? Doet de intrinsieke uitdaging, de locatie van het bedrijf, secundaire arbeidsvoorwaarden en de werksfeer er niets toe voor deze bestuurders? Maakt het topmannen zoals bij ING werkelijk niets uit dat het bedrijf overeind is gehouden door belastingbetalers? Worden topbestuurders alleen gedreven door kinderlijke jaloezie, door ‘hij krijgt het wel’?  Zijn er werkelijk geen capabele bestuurders te vinden die voor een paar ton, maar vooruit, wel onder de benchmark, een bedrijf op sleeptouw willen nemen? Ik kan het nauwelijks geloven.

Onderwerpen