Groot-Brittanië eruit, de Balkan erin?
De Britten zijn ontzettend verdeeld over een mogelijk vertrek uit de Europese Unie. Op 24 juni gaan ze naar de stembus. Mocht er werkelijk een Brexit plaatsvinden, dan heeft dit ongetwijfeld grote gevolgen voor de rest van de EU, en daarbuiten. Tot in Belgrado en Tirana worden de huidige ontwikkelingen met argusogen gevolgd.
Dat zit namelijk zo: een aantal landen in Zuid-Oost Europa zit momenteel in verschillende onderhandelingsfases voor een toekomstig EU-lidmaatschap. De huidige regering van Servië, onder leiding van Aleksander Vucic, ziet het als een prioriteit om het land klaar te stomen voor de Europese Unie, en zet aardig wat vaart achter de onderhandelingen. Maar naast Servië hopen ook Montenegro, Albanië en Macedonië op toetreding. Bosnië-Herzegovina en Kosovo zijn kandidaatlid, en hebben nog geen concrete stappen gezet.
Voor al die landen geldt dat er – met de huidige problemen met o.a. Griekenland en de vluchtelingencrisis – voorlopig geen zicht op een spoedige toelating is, maar het feit dat er concrete gesprekken plaatsvinden doet veel goed. Op de Balkan (met name in Servië) is zeker niet iedereen pro-Europa, maar de economische impasse waarmee veel landen kampen en de wijdverbreide corruptie moet doorbroken worden.
Een gunstigere relatie met de EU – en dat lidmaatschap dat ver in de toekomst ligt – schept hoop in een schier hopeloze situatie die varieert van bittere armoede in Albanië, ontvlambare interne etnische problemen (Macedonië en Bosnië) en een corrupt politiek systeem (zo’n beetje alle kandidaat-leden). De werkloosheid is hoog en degenen die een hoge opleiding genoten, verlaten zo snel mogelijk het land. Met een brain drain als gevolg.
Maar die Balkan-ambities kunnen weleens als een zeepbel uiteen spatten als Groot-Brittanië haar biezen pakt. Er was altijd weinig animo voor een uitbreiding naar het Zuid-Oosten van Europa. Het welvarende Groot-Brittanië eruit, een aantal arme balkanlanden die het gat opvullen? Klinkt hoogst onwaarschijnlijk. Met name de West-Europese lidstaten zitten hier niet op te wachten.
Een verder heikel punt is dat het vertrek van de Britten ervoor zal zorgen dat de huidige gespannen situatie in de EU alleen maar erger wordt. Voor de landen die hopen binnen afzienbare tijd een lidmaatschap in de wacht te slepen ziet dat er niet bepaald goed uit. Het al redelijk ambitieuze EU-perspectief voor deze landen wordt op deze manier dus ronduit onrealistisch.
