Wat noodzakelijk taaladvies aan de heer Wilders
Wij, de Nederlanders, staan aan de vooravond van het politieke seizoen 2016-2017, waarin u, de Nederlander, een nieuwe samenstelling van de Tweede Kamer mag kiezen. Geert Wilders was er gisteravond – je bent een populist of je bent het niet – als de kippen bij, en presenteerde het verkiezingsprogramma van zijn Partij voor de Vrijheid. De conceptversie daarvan, althans. Goddank.
De titel ‘Nederland weer van ons!’ zet de toon van het program, dat in lettertype twaalf net op een A4’tje past. Het uitroepteken en het gebruik van ‘ons’ wekken een strijdvaardige indruk, al is de kreet taalkundig bezien niet helder. Is Nederland al van ons of wordt Nederland nog van ons? En wie zijn ‘ons’? Er is ruimte voor interpretatie, wat de boodschap afzwakt. Hier volgt een aantal suggesties voor de heer Wilders. (Geen enkele zichzelf respecterende woordvoerder of persvoorlichter kan dit immers op papier hebben gedwongen.)
‘Miljoenen Nederlanders hebben schoon genoeg van de islamisering van ons land.’
Op de heldere openingszin is, taalkundig gezien, weinig aan te merken.
‘Genoeg van de massa-immigratie en asiel, terreur, geweld en onveiligheid.’
Ambtenarentaal staat niet te boek als levendig. De omissie van een werkwoord in een zin heeft echter weinig met vitaliteit te maken. De lezer kan heus wel raden dat er iemand is, of meerdere mensen zijn, die genoeg van hebben deze opsomming (waarschijnlijk die miljoenen Nederlanders uit de openingszin), maar het is en blijft giswerk. Een simpele oplossing is het inruilen van de punt voor een komma, zodat de nieuwe zin wordt: ‘Miljoenen Nederlanders hebben schoon genoeg van de islamisering van ons land en genoeg van de massa-immigratie en asiel, terreur, geweld en onveiligheid.’
Tip: maak termen als ‘asiel’ (Dierenopvangcentrum De Ark te Harderwijk?) en ‘onveiligheid’ (van onbespoten voedsel?) minder vatbaar voor interpretatie.
‘Hier is ons plan: in plaats van het financieren van de hele wereld en mensen die we hier niet willen, geven we het geld uit aan de gewone Nederlander.’
Misverstanden zijn snel geboren, getuige deze opzienbarende zin. Zo wordt er geïmpliceerd dat ‘we’ (weer die onbestemde persoonsvorm) huur betalen voor onze planeet, of erger: al jaren onwetend opdraaien voor de kosten van alle bewoners. De ingewijde lezer weet natuurlijk beter, maar taal moet op zichzelf staan en niet steunen op specifieke voorkennis. En: wie willen we hier (in Nederland) niet (zien)? Hipsters zonder arbeidsethos, vrouwtjesmuggen uit de tropen, bijbelverkopers, de hare krishna? Wees concreet!
‘Zo gaat de PVV dat doen:’
‘Dat’ verwijst onjuist naar, vermoedelijk, de drie voorgenoemde, door de schrijver geconstateerde klachten over de maatschappij: onvrede over het proces van toegenomen en/of toenemende islamisering in Nederland, asielverlening aan vluchtelingen, terrorismedreiging (terreur is een staatsaangelegenheid, terrorisme veelal een inspanning voor en door burgers), fysiek geweld en onveiligheid op straat. Dan volgt een netelige tangconstructie…
– Nul asielzoekers erbij en geen immigranten meer uit islamitische landen: grenzen dicht
– Intrekken alle al verleende verblijfsvergunningen asiel voor bepaalde tijd, AZC’s dicht
– Islamitische hoofddoekjes niet in publieke functies
– Verbod op overige islamitische uitingen die in strijd zijn met de openbare orde
– Preventief opsluiten radicale moslims
– Criminelen met een dubbele nationaliteit denaturaliseren en uitzetten
– Syriëgangers niet meer terug laten keren naar Nederland
– Alle moskeeën en islamitische scholen dicht, verbod koran
Deze puntsgewijze opsomming, waarin een aantal werkwoorden ontbreekt, roept tientallen vragen op, waarvan ‘Waarom mogen inwoners van islamitische landen niet langer emigreren?’ de pregnantste is.
Fout: ‘azc’ schrijven we in Nederland, zowel volgens de Groene als de Witte Spelling in onderkasten.
‘2. Nederland weer onafhankelijk. Dus uit de EU’
Het lijkt wel een associatiespelletje. ‘Nederland’, ‘weer’, ‘onafhankelijk’. En die werkwoorden, hè.
‘3. Directe democratie: invoeren van het bindend referendum, burgers krijgen macht’
Deze wankele zin eindigt met een interessante mededeling: burgers (vermoedelijk die ‘we’ en ‘ons’) krijgen macht. Om hoeveel macht het precies gaat, wanneer de machtsoverdracht plaatsvindt en wie die macht zal overdragen; de antwoorden hebben de conceptversie niet gehaald.
- Eigen risico zorg geheel afschaffen
5. Huren omlaag
6. AOW-leeftijd op 65 jaar, aanvullende pensioenen wél indexeren
7. Geen geld meer naar ontwikkelingshulp, windmolens, kunst, innovatie, omroep enz.
8. Terugdraaien bezuinigingen thuiszorg, ouderenzorg, méér handen aan het bed
9. Fors extra geld voor defensie en politie
10. Lagere inkomstenbelasting
11. Halvering motorrijtuigenbelasting
Het is werkelijk een slagveld. Gaat die geldstroom (punt negen) naar verdediging in zijn algemeenheid, of wordt hier het totum pro parte ‘ministerie van Defensie’ bedoeld? Wat volgt er in de blijkbaar logische woordenreeks ‘ontwikkelingshulp, windmolens, kunst, innovatie en omroepen’? En dan die curieuze handen aan dat griezelige bed.
Al met al vormt de tekst een geestdodend A4’tje waarin de voorbeeldfunctie – die van ingewijde in de Nederlandse cultuur en dus de Nederlandse taal – vakkundig wordt verloochend door de auteur. Vermoedelijk is die auteur de heer Wilders zelf, bekend van het tienpuntenprogramma dat hij in 2004 grotendeels op eigen houtje en in een kwartier schreef, en de al dan niet met toestemming gekopieerde leuzen ‘Vol = vol’ en ‘Eigen Volk Eerst’, pennenvruchten van politicus Hans Janmaat of diens voorlichter.
De heer Wilders kan een goede voorlichter gebruiken, en dat geldt vandaag de dag voor meer politici. Ambtelijk taalgebruik is geen excuus voor onduidelijkheid in geschriften en ook in beleidsstukken dienen we verzorgd te schrijven.
De tweede versie mag voor controle worden opgestuurd naar ons redactiesecretariaat. En wel vóór publicatie.
