Spring naar de content

Hoe de Amerikanen Groot-Brittannië veroveren met American football

De Amerikanen willen dolgraag Groot-Brittannië veroveren. Op sportgebied, welteverstaan. Zondag werd voor het eerst een nogal oneerbiedige American footballwedstrijd gespeeld in de Londense wijk Twickenham: het heiligen der heiligen voor rugbyend Engeland. Een reportage vanuit de Britse hoofdstad.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën: door Lennart Bloemhof

Tegenover de Duitse braadworstkraam poogt een Argentijn met veel tamtam zijn grillvlees te slijten. Verderop staat een hotdogverkoper, naast hem tafels vol Engelse hartige taarten. Bij een kruispunt worden hamburgers gebakken. Om de tien meter kruipt een andere geur in de neuzen van de sliert mensen die over het voetpad wandelen.

De tientallen eetkramen zijn strategisch opgesteld langs de route met als eindpunt een betonnen sportstadion dat met een hoogte van vijftig meter niet te missen is tussen de arbeidershuisjes. We zijn in de Londense buitenwijk Twickenham, in het oosten van de Britse hoofdstad.

In Twickenham staat een rugbystadion met dezelfde naam als de wijk. Deze zondagmiddag wordt er echter geen rugbywedstrijd gespeeld. Twickenham opent voor de eerste keer in ruim honderd jaar de deuren voor een andere sport dan rugby. Twee ploegen uit de hoogste American footballcompetitie NFL, New York Giants en Los Angeles Rams, spelen er een competitiewedstrijd.

Voor de rugbypurist moet het voelen als heiligschennis. Alsof schaatstempel Thialf even het territorium is van ijshockeyers. Rugby en American football kennen een aantal overeenkomsten. In beide sporten is de bal ovaalvormig, zijn punten te scoren door de bal in het verdedigingsvak van de tegenstander te krijgen en kan gescoord worden door de bal tussen de verticale palen in het verdedigingsgebied te schieten.

De verschillen zijn talrijker. American-footballspelers lijken door hun beschermende uniformen op gladiatoren. Rugbyspelers dragen nauwelijks bescherming. Rugbyers mogen de bal niet naar voren gooien. In American football mag dat wel. American football is een schaakspel dat vaak wordt gepauzeerd. Een rugbywedstrijd ligt bij voorkeur zo weinig mogelijk stil.

Sinds de opening in 1909 is Twickenham de thuishaven van de Engelse nationale rugbyploeg. Voor de veel grotere NFL-teams (46 spelers per team, exclusief staf) moest er extra kleedkamerruimte worden gevonden in het complex. Het ene team gebruikte zondag een gymzaal als extra kleedkamer. De andere ploeg een receptie.

De capaciteit van het stadion was voor het duel teruggebracht van 82 duizend naar 75 duizend toeschouwers. Vanwege de vele spelers en staf die de gehele wedstrijd langs de zijlijn staan, was het op de eerste rijen onmogelijk de wedstrijd te volgen. De hoekige, hagelwitte rugbypalen maakten plaats voor ronde, felgele varianten.

Tientallen krijtstrepen, de teamlogo’s en het NFL-logo werden op het gras geverfd waar een eeuw geleden, tijdens de Eerste Wereldoorlog, de paarden van de Britse cavalerie graasden. “Het voelt toch een beetje als vreemdgaan”, zegt een man met Brits accent lachend, maar met serieuze ondertoon, in de catacomben van het stadion. Schuldig voelt hij zich niet.

De Britten genieten volop van het American footballfeestje in hun achtertuin en de Amerikanen doen hun best beide sportculturen bij elkaar te brengen.

Rams-fans en Giants-supporters kregen voor de wedstrijd hun eigen kroeg toegewezen in de buurt van het stadion. Een typisch Brits fenomeen. Een gebied bij het stadion is ingericht als tailgating­-zone. Dat is weer een Amerikaans gebruik, waarbij supporters zich voor de wedstrijd verzamelen op de parkeerplaatsen rond het stadion om bij de achterbak van hun auto drank, eten en sterke verhalen uit te wisselen.

De Twickenham-variant van tailgating kent een iets andere opzet. Het eten wordt niet bereid op eigen barbecues, maar in hippe kraampjes. Een American Style Hotdog-kiosk of kippenvleugels bij Wingmans. Mensen staan er graag een half uur voor in de rij. Op een podium draven bekende voormalige NFL-spelers op om een praatje te houden.

Het is dringen bij de tientallen merchandisekramen, alsof de shirts van de teams gratis worden weggegeven. Het tegenovergestelde is het geval. Voor een wedstrijdshirt wordt 75 pond afgerekend. Een muts met een van de teamlogo’s kost 24 pond, een pet 30 pond. Het geld wordt zonder blikken of blozen op de toonbank gelegd.

Drukte bij de merchandise-kramen.
Drukte bij de merchandise-kramen.

Het onderstreept waarom de NFL inzet op Groot-Brittannië. Het is de rijkste sportcompetitie van de wereld. Vorig seizoen zette de NFL 11,6 miljard euro om.

Ter vergelijking: de Engelse Premier League zette als grootste voetbalcompetitie iets meer dan 4 miljard euro om. De Super Bowl is het summum van het NFL-seizoen. Vorig jaar keken er 112 miljoen Amerikanen naar de finale. Het enige probleem van de competitie? Het is een Amerikaans feestje. De rest van de wereld verkiest andere sporten boven American football.

Het heeft de NFL nooit tegengehouden hun evangelie te verspreiden, zoals het Amerikanen betaamt. Eerst met de zogeheten NFL Europe – een Europese variant van de grote broer, in allerlei vormen tussen 1991 en 2007. Een groot succes werd het nooit met clubs in onder meer Nederland, Engeland, Duitsland en Spanje.

Fans van Ajax zullen de spelers van de Nederlandse club Amsterdam Admirals vooral herinneren als de menselijke bulldozers die zo af en toe het veld van de ArenA omploegden. Bij de NFL ontstond het besef dat alleen het echte werk scoort. De teams uit Amerika met hun rivaliteiten, heroïek en vooral: met de beste spelers van de wereld.

In 2007, hetzelfde jaar dat de Europese competitie eindigde, vond de eerste wedstrijd in Londen plaats in het Wembley-stadion. Kaartjes vlogen over de toonbank. In 2013 stak de NFL voor het eerst voor twee wedstrijden de oceaan over. Sinds 2014 zijn het er drie.

Ryan Fell uit Bristol bezoekt ze dit seizoen allemaal. Twee in Wembley en een in Twickenham. Hij moest zondag wel even wennen toen hij al die Amerikaanse taferelen zag rond ‘zijn’ rugbystadion, geeft hij toe. Een jaar geleden was het stadion het epicentrum van het WK rugby. Veertien WK-wedstrijden zag Fell in verschillende stadions. Vier keer zat hij op een stoeltje in Twickenham.

Hij zag er onder meer de WK-finale tussen Nieuw-Zeeland en Australië. Trots toont hij op zijn telefoon de foto met rugby-icoon Jonah Lumu die hij toen maakte. Lumu overleed onverwacht een maand na het WK. Fell omschrijft de sfeer rond een American footballwedstrijd als gemoedelijker vergeleken met een rugbyduel.

NFL-fans laten teamlogo's op hun gezicht schilderen.
NFL-fans laten teamlogo’s op hun gezicht schilderen.

“Bij een NFL-wedstrijd draait het meer om het evenement dan om de wedstrijd”, legt hij uit. Volgens hem zijn er vandaag daarom ook zoveel vrouwen en kinderen afgereisd naar Twickenham. Fell maakte met drie vrienden – Alex, Matt en Joe – de twee uur durende rit naar het oosten vanuit Bristol. De vier vrienden groeiden op met rugby. De liefde voor American football ontstond toen ze wedstrijden live gingen kijken op de Britse tv.

Ieder jaar verdubbelt in hun vriendengroep het aantal American football-fans. Hun passie voor rugby en American football kan prima naast elkaar bestaan, vinden ze. Een favoriet team heeft Fell niet. Hij draagt een shirt van de New York Giants en plakte de logo’s van zowel de Rams als Giants op zijn wangen.

“Ideaal. Als het ene team aan het winnen is, ben ik gewoon voor die club,” zegt hij lachend. Joe, in een rood shirt van de club Kansas City Chiefs, werd geboren in Liverpool. Hij realiseert zich nu pas eigenlijk hoe ongezellig voetbal is, zegt hij. Wie zijn best doet, kon shirtjes van alle 32 NFL-clubs vinden onder de fans in het stadion.

Er was geen moment sprake van vijandigheid. Ook niet tussen de Giants- en Rams-fans. “Dat is niet voor te stellen in het voetbal,” zegt Joe. “Ik, als Liverpool-fan, mag Zlatan Ibrahimovic (spits van aartsrivaal Manchester United – LB) niet een geweldige speler vinden. Eigenlijk bizar, toch?”

De ontspannen ambiance manifesteert zich ook in het stadion. De bombastische openingsceremonie van de wedstrijd met het zingen van beide volksliederen, vlagvertoon en een miniconcert van popster Craig David bevalt de normaal ingetogen Britten. Tijdens de wedstrijd zwepen de cheerleaders van de Rams de fans met succes op.

Toeschouwers doen mee met de tal van spelletjes die de Amerikanen tijdens de vele pauzes inzetten om het publiek te vermaken, zoals het schieten van T-shirts in het publiek. De Giants winnen de wedstrijd met 17-10. Na het eindsignaal blijkt dat sommige fans wel moeten wennen aan American football, maar dan vooral aan de duur van de wedstrijd in combinatie met een onophoudelijke stroom aan alcohol. Drieënhalf uur lang bier drinken is niet door iedereen vol te houden, blijkt als er tal van fans zwalkend vertrekken van het stadion.

Met interesse volgen mensen voor de wedstrijd het optreden van de Los Angeles Rams-cheerleaders bij het Twickenham-stadion.
Met interesse volgen mensen voor de wedstrijd het optreden van de Los Angeles Rams-cheerleaders bij het Twickenham-stadion.

Het enthousiasme in het stadion, gecombineerd met het feit dat de rugbygrond van Twickenham nu is veroverd door NFL-spelers, is het bewijs dat de Amerikanen aan de weg timmeren in Europa. Vorig jaar verlengde de NFL het contract met Londen voor de zogeheten ‘International Series’ met vijf jaar.

In het bijgaande persbericht pronkte de NFL dat het aantal amateur American footballers sinds 2007 – het eerste jaar dat de NFL Londen aandeed – met 15 procent per jaar is gestegen. 40 duizend Britten van 16 jaar en ouder spelen nu regelmatig American football. Het contract voor wedstrijden in Twickenham geldt in eerste instantie voor drie jaar.

Met voetbalclub Tottenham Hotspur is afgesproken in het nog te verbouwen stadion van de club vanaf 2018 minimaal twee wedstrijden per jaar te spelen. Een team, Jacksonville Jaguars, speelt tot en met 2020 minimaal een wedstrijd in Londen. Er wordt gespeculeerd dat het team vanwege de geringe achterban in de eigen regio in de toekomst permanent verhuist naar de Britse hoofdstad.

Van Ryan Fell hoeft dat nou ook weer niet. Vriend Alex valt hem bij: “Wat dit speciaal maakt, is dat het juist zo weinig wedstrijden zijn. Het is heel anders dan voetbal of rugby, wat we ieder weekeinde wel kunnen bezoeken. Iedereen heeft er daarom zin in. Het voelt een beetje als Kerstmis.”