Voor het onderzoek werd een enquête gehouden over hoe mensen uit het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Duitsland, Italië, Polen, Spanje en de Verenigde Staten informatie tot zich nemen en in welke mate het impact heeft. In tegenstelling tot veel andere onderzoeken ging deze enquête niet over één platform, maar alle vormen van nieuwsgaring. Per land namen er 2.000 internetgebruikers van boven de achttien jaar deel aan het onderzoek. In totaal vulden 14.000 mensen de vragenlijst in.

Het onderzoek richtte zich met name op hoe mensen informatie inwinnen over politiek, om te zien of hun manier van nieuwsconsumptie invloed kan hebben op democratische processen. Het internet wordt inderdaad als belangrijke bron gezien, maar is ook zeker niet de enige. Hoogleraar William Dutton ligt toe: “De resultaten van ons onderzoek laten zien dat internetgebruikers die op zoek zijn naar politiek nieuws verschillende media raadplegen om nieuwe informatie in te winnen, Daarnaast zijn ze sceptisch en controleren ze informatie.”

Gepersonaliseerde bronnen en nepnieuws

Algoritmes worden overschat, vindt Dutton. Uit de studie blijkt juist dat mensen hun mening baseren op meerdere bronnen. Degenen die middels gepersonaliseerde bronnen nieuws vergaren, raadplegen daarnaast meestal de traditionele nieuwsmedia.

Bovendien checkt tweederde van de mensen soms of vaak een online-bron die niet in hun straatje past. Daarbij stuiten verreweg de meeste mensen op internet ook op opinies waar ze zich niet in kunnen vinden.

De impact van ‘nepnieuws’ wordt volgens de onderzoekers ook overdreven. Het verspreiden van onjuiste feiten is alleen een probleem wanneer het voor waar aangenomen wordt. Dit onderzoek laat zien dat de meeste internetgebruikers (80 procent) sceptisch zijn over het nieuws dat ze tegenkomen en weten hoe ze de bronnen kunnen controleren. Ruim 50 procent van de respondenten zegt vaak tot heel vaak feiten te checken. Om ervoor te zorgen dat nepnieuws nog minder draagvlak krijgt, stellen de onderzoekers dat training in het zoeken op internet wenselijk is.

Landspecifieke resultaten

De belangrijkste conclusies van het onderzoek gelden voor alle zeven landen. Daarnaast werden er een aantal landspecifieke bevindingen gedaan.

Frankrijk

De Fransen staan het meest sceptisch tegenover internet, maar ook tegenover de andere media. Net als de Duitsers maken ze relatief weinig gebruik van het internet als bron van informatie.

Duitsland

Van de onderzochte landen wordt er in Duitsland het meest vertrouwd op politiek nieuws via de traditionele media. Duitsers schatten hun online zoekvaardigheden relatief laag in, slechts 24 procent zegt hier uitstekend in te zijn.

Italië

Italianen lijken een voorliefde voor zoeken op het web te hebben. Er wordt in Italië veel gebruik van gemaakt en het vertrouwen in de zoekresultaten is hoger dan in de andere landen.

Polen

Net als in Italië wordt er in Polen ook graag gebruik gemaakt van het online zoeken naar informatie. Meer dan in de andere landen wordt op internet gevonden informatie meegenomen bij het maken van beslissingen.

Verenigde Staten

Amerikanen zijn de media-omnivoren van de wereld. Ze gebruiken veel verschillende media, maar niet vaak voor politieke onderwerpen. Bijna alle respondenten uit de VS achten hun zoekvaardigheden goed tot uitstekend.

Verenigd Koninkrijk

De Britten hebben veel vertrouwen in de publieke omroepen. Van de zeven landen zijn er hier het minst aantal mensen dat vaak online-informatie zoekt over politiek.

Spanje

Spanjaarden maken veelvuldig gebruik van zoekmachines en controleren graag de feiten. Meer dan in de andere landen rapporteren Spanjaarden dat ze zich overweldigd en verward voelen door de hoeveelheid aan nieuws.

Discussie

De onderzoekers willen aan de hand van hun bevindingen waarschuwen dat overheden, het bedrijfsleven en de consumenten niet overdreven moeten reageren op de paniek over de filterbubbel. Ook volgens media-onderzoeker Judith Möller is deze bubbel (nog) niet zo alarmerend en bestaat deze eigenlijk altijd al. Met name ten tijde van de verzuiling was de polarisatie duidelijk zichtbaar.

Voor wie denkt zelf niet uit te kunnen breken is de extensie ‘FlipFeed‘ ontwikkeld waarmee je de Twitter tijdslijn te zien krijgt van iemand met een ander politiek standpunt. Ook Waaromkiesjij.nl ‘is er nog niet klaar mee’ en maakt het mogelijk een discussie te voeren met iemand buiten de eigen politieke bubbel. Nieuw of niet, terecht of onterecht, de discussie over de al dan niet gevaarlijke bubbel wordt nog volop gevoerd.