Zorgpremie blijft stijgen, hoe remmen we de kosten?
De gemiddelde zorgpremie stijgt komend jaar opnieuw. Met Prinsjesdag wordt de definitieve premie bekendgemaakt, nu al melden bronnen rond het kabinet dat het bedrag fors omhoog gaat. Dit jaar ging het om een stijging van anderhalve euro per maand, in 2019 stijgt de premie gemiddeld met een tientje per maand. Valt de stijging van de premie überhaupt nog te remmen?
De jaarlijkse stijging van de zorgpremie lijkt amper meer nieuwswaardig. Een kleine greep in de recente geschiedenis. In 2016 steeg de premie met enkele euro’s per maand. In 2017 steeg de premie met enkele euro’s per maand. In 2018 steeg de premie met enkele euro’s per maand.
Tientje per maand
In 2019 bedraagt de zorgpremie volgens ingewijden van het kabinet gemiddeld 119,33 euro per maand. Op jaarbasis komt het bedrag uit op 1432 euro. Een stijging van 10,33 euro per maand. Althans, dat is de richtlijn voor zorgverzekeraars die in het najaar zelf hun premies bepalen.
Daartegenover staat een hogere zorgtoeslag voor mensen met een lager inkomen. Voor een eenpersoonshuishouden gaat de maximale toeslag met 92 euro omhoog. Voor meerpersoonshuishoudens stijgt het bedrag met 277 euro.
Redenen premiestijging
De zorgpremie stijgt volgens het Algemeen Dagblad om vijf redenen. Door de goede economie stijgen de lonen en prijzen in de zorg. Daarnaast is vorig jaar op een te hoge premie gerekend – en daarmee ook op een hogere bijdrage van gepensioneerden, ondernemers en werkgevers.
Verder groeien de zorgkosten an sich. Ook is de wijkverpleging sinds 2015 langzaamaan overgeheveld naar de zorgverzekering; komend jaar zou die overheveling nog te merken zijn in de premiestijging. Tot slot stijgt de premie doordat het eigen risico – volgens het regeerakkoord – bevroren blijft op 385 euro per jaar.
Het ministerie van Volksgezondheid wil de cijfers tot de derde dinsdag van september niet bevestigen.
Twaalf jaar verplichte zorgverzekering
Forse of minder forse stijging van de zorgpremie in 2019 – de prangende kernvraag blijft of de premiestijging in de toekomst überhaupt te remmen valt.
Inperking van het basispakket zou een mogelijke oplossing kunnen zijn, maar dat zou een voor een bom onder het huidige zorgstelsel kunnen zorgen. “De basis is de bereidheid tot risicodeling”, zegt Sweder van Wijnbergen, hoogleraar Economie aan de Universiteit van Amsterdam in het NRC. Van Wijnbergen opteert dat het Centraal Planbureau (CPB) de problemen van de kosten van de zorg samen met de pensioenen tegen het licht houdt. “Laagopgeleide mannen krijgen gemiddeld maar driekwart van hun inleg uitgekeerd voordat ze overlijden. De rest van het geld gaat naar vrouwen en vooral naar hogeropgeleiden.”
Andere mogelijkheden om de kosten te remmen? Betere preventie, vindt Flip van Sloten, beleidsadviseur van het RvZ. Als voorbeeld noemt hij het terugdringen van obesitas bij kinderen. Wynand van de Ven, hoogleraar Zorgverzekeringen aan de Erasmus Universiteit Rotterdam, stelt in hetzelfde stuk van het NRC voor om het eigen risico afhankelijk van de leefstijl te maken.
Op naar een publieker zorgstelsel
Gijs van Loef is specialist marktwerking in de zorg en mengt zich al jaren in het vraagstuk van het huidige zorgstelsel. Hij schreef onder meer het boek Kiezen tussen overheid en markt (2013), analyseert marktwerking in de zorg en was financieel deskundige achter het Nationaal Zorgfonds – een concept waarbij de zorgverzekeraars worden afgeschaft.
“Op dit moment is het nog te vroeg voor een publieker zorgstelsel”, zegt Van Loef. “Eerst zullen we de realiteit onder ogen moeten zien zoals die is en steeds weer blijkt – zie de stijging van de zorgpremie. De zorgelite (gesteund door de meeste politieke partijen) is als de dood voor dit debat.”
Het NRC zocht ruim twee jaar geleden al uit wat het huidige zorgstelsel – nu twaalf jaar oud – met een verplichte verzekering voor iedereen heeft gebracht. De conclusie: “De zorg is duur en de kosten voor burgers zijn sterk gestegen. Het tweeslachtige stelsel van Nederland levert tweeslachtige resultaten op.”
In het stuk worden vijf conclusies getrokken. Wachtlijsten zijn korter, de vrije keuze van zorgverzekeraar is en mythe, kwaliteit van zorg valt moeilijk te meten, marktwerking kost ook geld, en misschien wel de belangrijkste conclusie: de uitgaven blijven hoog. “In theorie zou het Nederlandse systeem kosten moeten kunnen beteugelen en productiviteit verbeteren, concludeerden economen van de OESO onlangs. Maar dat is de theorie: er bestaat nog onvoldoende empirisch bewijs dat de uitgaven ook daadwerkelijk onder controle zijn. De productiviteit is wel verbeterd.” De zorgpremie hoeft in theorie dus niet eeuwig en rigoureus te stijgen, leren we van het OESO.
Nationaal Zorgfonds onbetaalbaar
Ja, de zorgpremie blijft jaar in jaar uit stijgen. En ja, het huidige zorgstelsel functioneert nog niet naar behoren. Maar een Nationaal Zorgfonds, zoals de SP in 2016 opperde, is volgens het CPB heel erg duur. Sterker: om van het huidige zorgstelsel af te komen, kost dat zo’n 4.000 euro per huishouden. En dat is misschien wel het probleem van het huidige zorgstelsel: we zitten eraan vast.
