Spring naar de content
bron: Buma tijdens een partijcongres in Groningen, 2018. Foto: ANP

Waarom het CDA weer in de Heer is

Voor een achtergrondverhaal in HP/De Tijd toog ik vorig jaar naar Delfzijl. Daar, in een non-descripte nieuwbouwwijk in het Siberië van de lage landen, interviewde ik Klaas Spijk.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Jan Smit

Spijk, 65 destijds, verhuisde een paar jaar geleden in zijn eentje vanuit de Randstad naar het hoge noorden. Puur om pragmatische redenen. Hij was zijn baan kwijtgeraakt en wilde een huis kopen; gezien zijn beperkte budget bood alleen een woning in de periferie soelaas. Zijn relatie was gestrand en hij had zijn dochter en kleinkinderen al drie jaar niet meer gezien of gesproken. Dochter Mandy was in 2015 met haar man en vier kinderen naar Syrië gereisd. Daar, in het kalifaat, hadden ze zich aangesloten bij IS.

Dit ‘rijk van de Kalief’ is niet meer. En opa Spijk heeft nog maar een wens: zijn vier kleinkinderen zo snel mogelijk in zijn armen sluiten. Zeker, zijn dochter moet worden berecht, zij moet zich verantwoorden, maar de koters verdienen een eerlijke kans, vindt hij. Waar ze zijn, Spijk heeft geen idee – waarschijnlijk in een van de vluchtelingenkampen in Syrië, denkt hij.

Onderzoek

Van de Nederlandse overheid krijgen hij en de andere wanhopige grootouders van de naar schatting 145 voormalige kalifaatkinderen bij die zoektocht geen enkele steun. Maar dat gaat mogelijk veranderen. Minister van Justitie Grapperhaus laat onderzoeken hoe hij de IS-bruiden en hun kroost naar Nederland kan halen, maakte de CDA-bewindsman vrijdag bekend.

Een opvallende tournure. Mei vorig jaar opperde Grapperhaus dit ook al eens in het televisieprogramma Pauw. De VVD en zijn eigen CDA riepen hem toen tot de orde. Voor de minister reden op zijn woorden terug te komen.

Vanwaar ineens die compassietsunami bij de christen-democraten?

Het is de tweede draai van het CDA in korte tijd. Eind januari staakte de Tweede Kamerfractie van christen-democraten haar verzet tegen het kinderpardon. Gevolg: het regeerakkoord werd opengebroken, de aanvragen van zo’n 700 asielkinderen worden de komende maanden opnieuw beoordeeld.

Vanwaar ineens die compassie-tsunami bij het CDA? Onder leiding van Sybrand Buma koerste het CDA de afgelopen jaren juist steeds meer naar rechts, eigenlijk al sinds het gedoogakkoord met de PVV in 2010, een besluit dat de gemoederen tijdens het partijcongres in de Rijnhal in Arnhem flink deed oplopen. Voor wat betreft het kinderpardon: door een uitspraak van het Europese Hof zou de bestaande asielregeling niet meer houdbaar zijn, opperde Buma.

Bij de kalifaatkinderen was het overlijden van een Nederlandse vrouw in een Syrisch kamp volgens Grapperhaus de trigger. De leefomstandigheden in de kampen zijn kennelijk zo erbarmelijk, dat Nederland zijn onderdanen nu wel wil repatriëren.

Verkiezingscongres

Deze motieven wegen ongetwijfeld mee. Maar ze vormen niet de beef. Het rommelt binnen de partij. Zaterdag vindt in Amsterdam het CDA-verkiezingscongres plaats. In de aanloop naar die bijeenkomst hebben verscheidene verontruste leden bij de partijtop aan de bel getrokken. Ze missen compassie en barmhartigheid binnen de fractie. Onder hen oud-Shell-topman en voormalig Eerste Kamerlid Rein Willems en Doekle Terpstra, destijds fervent tegenstander van het gedoogbeleid. Beiden ondertekenden een resolutie over het kinderpardon, net als veel provinciale en gemeentelijke CDA-afdelingen. Willems ging zelfs bij Buma op de koffie.

De fractievoorzitter voelde de bui al hangen. Nog voor de resolutie in stemming zou komen, kondigde hij aan dat met het CDA nu wel viel te praten over stopzetting van het uitzettingsbeleid.

Compassie is een van de pijlers onder de christelijk sociale leer – de raison d’être van een getuigenispartij als het CDA – en gaat verder dan het kinderpardon.

Maar of het gevaar daarmee is geneutraliseerd. Compassie is een van de pijlers onder de christelijk sociale leer – de raison d’être van een getuigenispartij als het CDA – en gaat verder dan het kinderpardon. De onderwerpen van de verschillende resoluties die zaterdag tijdens het congres aan de orde komen – betere kansen voor kinderen in armoede, geen verlenging proeftijd nieuwe werknemers – onderstrepen dit. Alleen met het rentmeesterschap, een van de andere fundamenten van de christelijke sociale leer, blijven de leden vooralsnog zwalken; bij de klimaatdoelen hoeft Nederland niet voorop te lopen, blijft het adagium.

Kortom: het CDA draait. De partijtop laat zo zien dat zij niet blind is voor kritiek vanaf de linkervleugel. Met als bijvangst de kans op electorale winst aan diezelfde kant.

Die kan de partij momenteel goed gebruiken. Onder Buma heroverde het CDA de eerste jaren flink terrein. Maar de laatste tijd gaat het weer bergafwaarts. Daarin is de laatste weken nog weinig veranderd. Wie de laatste peilingen bekijkt ziet zelfs een verdere terugval.

Ook compassie heeft zijn prijs.