Wie goed oplet, zal het misschien opvallen dat deze nature-nurture-tegenstelling op de achtergrond meespeelt in het klimaatdebat. In hoofdzaak middelbare scholieren – kinderen nog – zijn deze week naar het Haagse Malieveld getogen om daar te demonstreren tegen het slappe klimaatbeleid van onze regering én tegen dat van vele andere regeringen.

U heeft het allemaal gezien, breed uitgemeten in Journaals en talkshows.

De reactie op de spijbelaars was gemengd. Aan de kant hadden wij de sceptici, die vonden dat de demonstrerende kinderen waren geïndoctrineerd door hun ouders en door hun (hoofdzakelijk linkse) leraren. De klimaatsverandering is een serieuze zaak en daarin moet je je niet laten leiden door de mening van kinderen, want die weten eigenlijk nog van niks. Daartegenover staan de idealisten. Veel ouders zien hun kinderen als een weerspiegeling van hun eigen jonge ik. Daarom steunen zij juist hun kroost: goed dat die hun stem laten horen. Ze weten verdomd goed waar ze het over hebben en bovenal: het is hun toekomst.

Zelf neem als ik als ouder met een zoon, die nog in de Malieveld-leeftijd verkeert, een halfslachtige positie in. Ongeveer zoals Sylvia Witteman, die schreef dat haar kinderen de auto wilden lenen om naar Den Haag te gaan. Waarop ze antwoordde: “Met de áuto naar een klimaatdemonstratie, zijn jullie gek geworden?!”

Dus gingen ze niet.

Dat herken ik. Mijn zoon heeft best wat over voor het klimaat, maar nog liever heeft hij een scooter, het meest vervuilende vervoermiddel van deze tijd. Ik geloof dat een scooter meer fijnstof uitstoot dan destijds de hele vloot van de Concorde. En dan te bedenken dat het bijna allemaal jongeren zijn, die de scooters berijden. Te lui om te fietsen, ook dat nog.

“Mag ik dan een E-bike, pap?”

“Flikker op, ga trappen.”

En dan heb ik natuurlijk nog niet eens over die vervuilende skivakanties, die jaarlijks de maagdelijke Alpen onteren en waar mijnheer naar toe moet met zijn vrienden, een joint en een kratje bier in het vooronder van de CO2 uitstotende autobus. Vliegen doet hij trouwens vooral in de zomer op de langere afstanden.

Niettemin hebben die jeugdige spijbelaars mijn sympathie, alleen vraag ik mij af: wat weten ze nou werkelijk van het klimaat? Je hebt bij de publieke omroep De nationale wetenschapsquiz junior, gepresenteerd door Freek Vonk. De kinderen die daaraan meedoen lijken allemaal kleine Einsteins, maar zijn die eigenlijk wel representatief voor de Nederlandse bevolking? Op zoek naar een beeld dat meer correspondeert met het werkelijke kennisniveau van de gemiddelde Nederlandse middelbare scholier, kwam ik uit bij het RTL-programma Lekker slim.

Wel eens gezien?

Het schijnt al heel wat seizoenen te bestaan, maar ik zag het onlangs voor het eerst en was meteen fan! In het begin werd het nog gepresenteerd door Bridget Maasland, die – zoals wij allen weten – behalve een goddelijk lichaam ook een gymnasiumopleiding heeft. Tegenwoordig is Jamai Loman de presentator. Twee jongens of twee meiden gaan een vraag beantwoorden en de rest van de groep (vijftig jongens, vijftig meiden) moet raden of het goede dan wel het verkeerde antwoord zal worden gegeven.

Tot zover niets aan de hand, maar het wordt pas fascinerend als je de gestelde vragen hoort – vragen voor ongelooflijke dummies, maar in diepste wezen geniaal! En daarbij: waar hebben ze deze deelnemers in godsnaam gevonden? Bij welke opleiding, in welke winkel, of bij welke instelling? Het moet een hele toer zijn geweest om domkoppen op te duikelen, die echt denken dat Freddy Heineken is ontvoerd omdat hij een krat bier had gestolen? Of kun je dat soort deelnemers juist overal vinden? Op internet zag ik een verslag van iemand die een aflevering uit het seizoen 2016 heeft bijgewoond. Hij ging ervan vanuit dat alles doorgestoken kaart was, maar in de studio bleek het allemaal echt!

Terug naar het klimaat. Over klimaat, natuur en alles wat daarbij hoort, worden ook in Lekker slim heel wat vragen gesteld. We beginnen simpel met deze vraag: Waar komt de zon op?

We maken het nu iets moeilijker, maar als je voor het klimaat demonstreert, is het wel handig het antwoord te weten. Vraag: Waar staat het KNMI voor?

Ook is het vanwege de opwarming ook altijd goed enig inzicht in het heelal te hebben. Vraag: Is Uranus een buis in je kont?

Zo gaat het nog een tijdje door. De vraag “wanneer bevriest en kookt water?” mag u zelf opzoeken. En als u zin heeft ook:

•  Is een trombone een driehoekige chocoladereep?
•  Schilderde Rembrandt het zelfportret van Van Gogh?
•  Is Nelson Mendela de seriemoordenaar van Robbeneiland?

Enzovoort.

Je kunt naar Lekker slim op twee manieren kijken. In de eerste plaats in totale verbazing. Zijn die lieve kinderen echt zo verschrikkelijk stom? Vermoedelijk wel, maar dat is geen vreugdevolle manier om de jeugd te benaderen. Je kunt je natuurlijk ook afvragen of het Nederlandse onderwijs hier misschien iets heeft gemist? In elk geval geeft het programma je het tragische gevoel dat er enorm aan achterstallig onderhoud moet worden gedaan.

Ik bedoel maar: als er mensen voor te vinden zijn, zou ik graag met ze op het Malieveld demonstreren voor de verheffing van het volk.

Tenslotte nog dit. Sommige vragen hebben zo’n succes dat ze na een paar jaar worden herhaald, zoals deze: wie is de moordenaar van Pim Fortuyn? De vrouwelijke kandidaten hebben hier drie mogelijkheden:

A) Theo van Gogh.

B) Volkert van der Graaf.

C) Ruud de Wild.

Het antwoord krijgt u te zien na ruim 18 minuten in de zesde aflevering. De twee meisjes gaven het antwoord A: Theo van Gogh. Of dat het juiste antwoord is, moet u zelf maar even opzoeken.