Spring naar de content
bron: ANP

Matthijs van Nieuwkerk (en de NPO!) heeft een héél groot probleem

Ongenoegen over een ‘salarisconstructie’ die de NPO in staat stelt om Matthijs van Nieuwkerk meer te blijven betalen dan het toegestane ministerssalaris van zo’n 190.000 euro per jaar. Minister Arie Slob voor Media laat de zaak tot op de bodem uitzoeken. Het lijkt erop dat de publieke omroep zichzelf in een netelige positie heeft gemanoeuvreerd. De ophef is te vergelijken met die over het salaris van ING topman Ralph Hamers, zo denkt Ton F. van Dijk.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Ton F. van Dijk

Matthijs van Nieuwkerk verdiende de afgelopen jaren naar verluidt zo’n half miljoen euro per jaar bij de publieke omroep. En dat is een doorn in het oog van politici, die eisen dat dienaren van de publieke zaak (ook bij de NPO) niet meer mogen verdienen dan de minister-president. Het gaat immers om geld van ons allemaal en daar behoort een maximum aan te zitten, zo is de redenering.

Presentatoren van de publieke omroep – zoals Matthijs – moeten dus verplicht salaris inleveren om tegemoet te komen aan de wens van de samenleving om de inkomens in de publieke sector te harmoniseren met die van Mark Rutte of Wopke Hoekstra. Ook mannen die – net als Van Nieuwkerk – buiten het publieke domein véél meer kunnen verdienen.

En dat is behoorlijk vervelend voor de presentator in kwestie. Of in gewoon Nederlands: Matthijs van Nieuwkerk heeft een héél groot probleem. Want als je jarenlang gewend bent op het hoogste niveau te presteren lever je niet graag 300.000 euro salaris in. Zeker niet wanneer de tegenprestatie die je daarvoor moet leveren gelijk blijft. Gewoon je werk blijven doen en meer dan de helft van je salaris inleveren is iets dat bij de meeste werknemers in Nederland ernstig in het verkeerde keelgat zou schieten. Toch?

Gewoon je werk blijven doen en meer dan de helft van je salaris inleveren is iets dat bij de meeste werknemers in Nederland ernstig in het verkeerde keelgat zou schieten. Toch?

Zo ook bij het grootste televisietalent dat ons land op dit moment rijk is. Toen Van Nieuwkerk bij omroep BNNVARA z’n bezwaren uitte tegen zijn nieuwe salarisniveau, zal hij ongetwijfeld fijntjes hebben gewezen op het ongeëvenaarde succes van zijn programma De Wereld Draait Door. En daar heeft Van Nieuwkerk een punt: Hij is zijn gewicht in goud waard bij de publieke omroep.

Want waar ter wereld zie je een dagelijkse talkshow over échte cultuur (schrijvers en dichters), échte muziek en échte wetenschap gemiddeld 15 tot 20 procent van het totale aantal kijkers per dag trekken? Het antwoord is: nergens. DWDD is uniek en zeer publiek. De hartgrondige wens van dezelfde politiek (die Matthijs nu van zijn inkomen wil beroven) om echt onderscheidende televisie te maken, is met dit programma in vervulling gegaan.

DWDD is publieke televisie van het allerhoogste niveau en wie wil weten hoe dat komt, kan niet anders concluderen dat dit vooral het gevolg is van het unieke presentatietalent van Matthijs. Een tweede Van Nieuwkerk is er niet. Een derde ook niet.

Met die vaststelling kunnen we ook rustig concluderen dat Matthijs met recht een uitzondering is die z’n geld (al is het veel) dubbel en dwars waard is. Hij draagt als gezichtsbepalend presentator van DWDD meer bij aan het publieke karakter van de NPO dan bijna alle andere presentatoren bij elkaar. En dat is weinig overdreven.

Daarnaast genereert Van Nieuwkerk met z’n dagelijkse talkshow ook inkomsten voor de NPO, die duaal is gefinancierd en deels afhankelijk is reclame-inkomsten. Met gemiddeld een miljoen kijkers per aflevering, zou je kunnen zeggen, dat Matthijs z’n eigen megasalaris gemakkelijk terugverdient en dat hij de samenleving dus eigenlijk helemaal niets kost.

Ja, u leest het goed: Matthijs is zó goed, dat hij puur uit de opbrengsten van de reclame kan worden betaald. Niks belastingbetaler die opdraait voor Van Nieuwkerk.

Kortom, wie klinisch naar de zaak kijkt kan alleen maar argumenten vinden om alles bij het oude te laten. Maak van Matthijs de uitzondering op de regel, omdat hij die ook echt is. Geef hem een half miljoen omdat hij die gewoon verdient.

Maak van Matthijs de uitzondering op de regel, omdat hij die ook echt is. Geef hem een half miljoen omdat hij die gewoon verdient.

Maar dat is niet wat de politiek namens ons allemaal besloten heeft. Ook Matthijs mag niet meer verdienen dan een minister. En dus werd er door BNNVARA ongetwijfeld in nauw overleg met de leiding van de NPO een list bedacht, zo lazen we in De Telegraaf. Via de publieke omroep krijgt Van Nieuwkerk keurig een ministerssalaris. En de overige 3 à 4 ton die hem altijd toekwam, wordt voortaan via een commercieel productiebedrijfje overgemaakt.

Minister Slob moest er dinsdag voor naar de Kamer komen en stelt een onderzoek in. En daarmee heeft de NPO zich goed in de nesten gewerkt. Waar een BNNVARA programma als Zembla normaal gesproken onderzoek doet naar ‘Panama-constructies’ van bekende ondernemers en daar schande van spreekt, lijkt het erop dat de eigen omroepbestuurders deze keer een soortgelijke U-bocht hebben bedacht om de hoogte van het salaris van Matthijs aan publieke controle te onttrekken.

En daarmee heeft Matthijs, of liever de NPO als geheel, een groot probleem gecreëerd. Want als het waar is en uit het onderzoek van minister Slob blijkt dat de NPO inderdaad heeft meegewerkt aan een salarisconstructie, dan is dat maatschappelijk onaanvaardbaar. Immers een publieke omroep die transparantie en betrouwbaarheid als kernwaarden heeft, kan zich niet permitteren mee te werken aan dit soort praktijken.

Immers een publieke omroep die transparantie en betrouwbaarheid als kernwaarden heeft, kan zich niet permitteren mee te werken aan dit soort praktijken.

De affaire is in die zin te vergelijken met de ophef over het salaris van ING-topman Ralph Hamers, die van Jeroen van der Veer, de voorzitter van de Raad van Commissarissen, tegen het maatschappelijk sentiment in een hoger salaris kreeg. Hoe het afliep met Van der Veer weten we inmiddels. Die haalde bakzeil.

Iets soortgelijks zou ook de NPO-bestuurder te wachten kunnen staan die de vermeende U-bocht voor Matthijs goedkeurde om de wens van de politiek tot matiging van de salarissen bij de NPO in het geval van Van Nieuwkerk te negeren. Want een salarisconstructie die bedoeld is om de maatschappelijke controle te omzeilen moet consequenties hebben, zou Arie Slob op basis van zijn onderzoek kunnen concluderen. Zeker bij de publieke omroep die (in dit geval) de schijn tegen heeft, en van ons allemaal is.