Spring naar de content
bron: ANP

Chief Storytelling NPO vertelt het verkeerde verhaal

Het ‘vertellen van verhalen’ over Nederland is een van de belangrijkste taken van de publieke omroep – ‘solidariteit’ tussen burgers is daarbij een voornaam leitmotiv. Maar hoe werkt dat precies nu blijkt dat televisiebaas en Chief Storytelling Frans Klein betrokken is bij een fiscale constructie die dezelfde solidariteit mogelijk ondermijnt? Ton F. van Dijk maakt zich zorgen en pleit nog één keer voor volstrekte openheid. 

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Ton F. van Dijk

‘Solidariteit’ is een van de drie kernwaarden in ons land. Naast ‘vrijheid’ en ‘tolerantie’ vormen ze volgens de NPO ‘het verhaal van Nederland’. En uitgerekend dát verhaal wil de publieke omroep ons vertellen, zo lezen we in het grote NPO-beleidsplan voor 2016-2020.  Shula Rijxman van de Raad van Bestuur schrijft daarover: 

Het verhaal van Nederland is geen vrijblijvend verhaal. Het is verbonden met Nederlandse kernwaarden waar we trots en zuinig op zijn: vrijheid, tolerantie en solidariteit. Deze waarden verbinden ons met alle Nederlanders, ook al geven we er heel verschillend invulling aan. Met onze verhalen willen we deze waarden levend houden, met elkaar delen en doorgeven aan een volgende generatie.”

Voor het vertellen van het verhaal over solidariteit krijgt de NPO van Shula Rijxman meer dan een half miljard euro aan belastinggeld. Dat betekent dat zo’n beetje alles wat de NPO doet, wordt gefinancierd door hardwerkende Nederlanders, die een deel van hun inkomen afstaan aan de fiscus.

Je zou kunnen zeggen, dat de NPO zo ook het eigen bestaan legitimeert. Immers een organisatie die alleen bestaat als gevolg van de solidariteit, waarop het betalen van vele honderden miljoenen belastinggeld is gebaseerd, heeft belang bij het vertellen van dat zelfde verhaal.

Andersom heeft de samenleving er ook baat bij dat het verhaal van de solidariteit tussen burgers door de NPO wordt verteld. Het is een manier om draagvlak te behouden voor ons belastingstelsel, dat primair is gebaseerd op de gedachte dat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. Als het begrip solidariteit ergens betekenis heeft dan is het wel in de wijze waarop de overheid progressief belasting heft.

Abboneer op een lidmaadschap

Flinke korting op een digitaal jaarabonnement

Sluit nu voordelig een abonnement af en maak kennis met de journalistieke kracht van HP/De Tijd. (Op elk moment opzegbaar.)

Word abonnee

Als het begrip solidariteit ergens betekenis heeft dan is het wel in de wijze waarop de overheid progressief belasting heft.

Dat er ondanks de nodige weerzin tot het betalen van belasting geen revolutie uitbreekt, heeft alles te maken met onze gedeelde waarden. Het solidariteitsbeginsel vloeit daar rechtstreeks uit voort. Op basis hiervan dragen we allen zonder al te veel morren ons steentje bij.

Onlangs maakte NRC bekend dat NPO-directeur en Chief Storytelling van de publieke omroep, Frans Klein, samen met zijn broer een fiscale constructie opzette in het buitenland, het Verenigd Koninkrijk om precies te zijn.

Om zijn ‘broertje’ te helpen ging de voormalig VARA-directeur Klein (die omroep werd ooit opgericht op basis van solidariteit) volgens NRC zelfs zó ver dat hij plaats nam in de directie van een brievenbusfirma in het Britse Kent.

Gevolg van de handelwijze van Frans Klein is volgens de krant dat de fiscus kan fluiten naar de forse belastingschuld die zijn broer bij de samenleving heeft. Het is daarom niet overdreven om te stellen dat het opzetten van een dergelijke fiscale constructie, die mogelijk tot doel heeft om te voorkomen dat er belasting wordt betaald weinig solidair is.

Shula Rijxman heeft zichzelf in een onmogelijke positie gebracht.

Een trust gevestigd in een belastingparadijs en de vermeende betrokkenheid van een directeur van de publieke omroep vertelt dus weliswaar een ‘verhaal’, maar niet dat van de solidariteit die NPO-voorzitter Shula Rijxman voorstaat. Het verhaal maakt eerder duidelijk welke mogelijkheden er zoal zijn om die solidariteit om zeep te helpen. 

En daarmee heeft Shula Rijxman zichzelf in een onmogelijke positie gebracht. In plaats van haar eigen woorden over solidariteit als kernwaarde van de Nederlandse samenleving kracht bij te zetten door duidelijk te maken dat de onderste steen boven moet komen als het gaat om de belastingmoraal van Frans Klein, heeft zij besloten dat de fiscale constructie van haar televisiedirecteur een ‘privézaak’ is.

Als gevolg van deze benadering is er wat de NPO betreft dan ook geen enkele noodzaak tot storytelling over deze affaire en zijn de mooie woorden over solidariteit als kernwaarde verworden tot holle beleidstaal zonder enige betekenis.

Iets dat je zou verwachten bij een grote commerciële bank, maar niet bij een publieke omroep die ‘van ons allemaal’ is. Hoe langer deze zaak onopgehelderd blijft, hoe groter de schade aan die gedachte.

Frans Klein verdient het voordeel van de twijfel schreef ik hier eerder en dat blijft zo. Maar hoe langer de oorverdovende stilte aanhoudt, hoe moeilijker het voor hem wordt het verhaal van de publieke omroep over solidariteit als kernwaarde geloofwaardig voor het voetlicht te brengen. En daarmee is het pleidooi voor openheid vooral in zijn eigen belang.