Vaarwel handdruk

Met ontzagwekkende vlotheid en braafheid volgen mensen in deze tijd de strenge regels van de overheid op: geen bijeenkomsten, zo veel mogelijk thuis werken, afstand houden. Conformisme is de standaard. Het lijkt onwaarschijnlijk dat alles na afloop van de epidemie weer bij het oude zal zijn.

Gepubliceerd op: 20/04 | 2020 Geplaatst in de volgende categorieën:

• Leven

door Beatrijs Ritsema

• E-mail
• Twitter
• Facebook
• LinkedIn

Een metafoor die indruk maakte in de begindagen van de coronacrisis: als je het virus dat Covid-19 veroorzaakt voorstelt als een speelgoedbeest van gemiddelde grootte, heeft een lichaamscel waarin het beest kan binnendringen de omvang van het Empire State Building. Dit verschil in proporties is bijna onbevattelijk. Van lang geleden, ten tijde van de brede maatschappelijke discussie over kernenergie (geïnstigeerd door oud-minister De Brauw) in de jaren zeventig, herinner ik me een argument pro-kernenergie van iemand die werkte bij de kernreactor in Petten, dat neerkwam op: “Het echt gevaarlijke kerncentrale-afval dat duizenden jaren actief blijft, is op jaarbasis gering in omvang en past met gemak onder een bijzittafeltje.” Niet dat ik meteen een voorstander van kernenergie werd, maar de behapbaarheid van het giftige volume vond ik toch enigszins geruststellend. Daar zou toch een oplossing voor te vinden moeten zijn? Een paar kilometer onder de grond in loden verpakkingen of zo?

De knuffel-wolkenkrabber-vergelijking ervaar ik niet als geruststellend, integendeel, dit beeld jaagt de angst alleen maar verder op. Hoe kun je je wapenen tegen zoiets minuscuuls? De instinctieve menselijke reactie op rampen die zich hebben voltrokken, op dreigend gevaar van buiten, op onzekerheid en angst is om bij elkaar te kruipen en te bespreken wat er aan de hand is. Een acute crisis, zoals een terroristische aanval of een natuurramp, verbroedert. Mensen bieden hulp aan slachtoffers en ondersteunen elkaar, ook onbekenden. In de coronacrisis is die instinctieve, fysieke reactie om bij elkaar te schuilen juist verkeerd en wordt iedereen gedwongen om sociale afstand in acht te nemen. Het begon met een niet-aanraken-beleid: geen handen geven, geen begroetingskussen, geen omhelzingen. Al snel werd dit uitgebreid naar geen sociale bijeenkomsten, alles dicht wat met vertier te maken heeft, thuis werken als het maar even kan, niet naar buiten tenzij strikt noodzakelijk, en de tot vervelens toe erin geramde anderhalve-meter-tussenruimte-regel.