Niet alleen in de Nederlandse pers, maar wereldwijd is de theorie dat het coronavirus democratisch van aard zou zijn erg populair. Het virus maakt, zo onderbouwt men, namelijk slachtoffers in alle lagen van de gemeenschap: de kapitalist, de armoedzaaier, de premier, de artiest – iedereen komt aan de beurt. Covid-19 is echter geen democraat, maar een doorgewinterde fascist. Het virus heeft het namelijk op specifieke groepen gemunt: bejaarden en mensen met overgewicht vormen het gros van de slachtoffers.

Het virus is een fascist die ondertussen, zoals iedere fascist betaamt te doen, aan de stoelpoten van de democratie zaagt. Nederland is een van de meest ontwikkelde democratieën in de wereld en iedereen met een beetje historisch besef weet van de ellende die de ideologie van ‘alle neuzen in dezelfde richting’ heeft opgeleverd. Toch wordt ook in Nederland weer eens bewezen dat in tijden van onzekerheid en angst het animo voor autoritair leiderschap snel groeit.

Nederland bewijst dat in tijden van onzekerheid en angst het animo voor autoritair leiderschap snel groeit. 

De meeste Nederlanders vonden in de persoon van viroloog en directeur van het RIVM Jaap van Dissel de wijze man die, mits niet dwarsgezeten door kritische journalisten en politici, ons vanuit deze duistere tunnel naar het licht zou leiden. Aan de reacties op een kritische column van mij, met de strekking dat corona heeft laten zien dat we als Nederland een fundamenteel probleem hebben met onze productieprocessen, merkte ik dat veel Nederlanders in deze coronatijd niet alleen massale steun voor Van Dissel eisen, maar ook voor de regering. Iedere vorm van kritiek is dan ongewenst. Iedere opiniemaker die zich kritisch uitlaat over het coronabeleid wordt op zijn minst weggezet als ‘betweter’.

Zo snel kan het dus gaan. Van de journalistiek, die er in het Westen een paar eeuwen over heeft gedaan om enkele belangrijke principes te institutionaliseren, kan in een mum van tijd geëist worden dat zij die principes laat vallen. De geschiedenis heeft ons geleerd dat het totalitarisme altijd op de loer ligt. De journalist die in een open maatschappij het nieuws najaagt is bezig is met vragen als: heeft deze gebeurtenis nieuwswaarde, heeft de lezer recht op deze informatie, ben ik zeker van de waarheidsgehalte van het nieuws en heb ik de gebeurtenis op een onpartijdige wijze benaderd? Bij een crisis wordt als eerste van de journalist verwacht dat die deze vragen niet meer stelt. Want, er is sprake van ‘gemeenschapsbelang’ en kritische vragen zijn enkel een stoorfactor. 

Kritische vragen over het coronabeleid zijn enkel een stoorfactor

Een virus met fascistische kenmerken confronteert ons met onszelf. We moeten oppassen dat een liberaal land als Nederland niet begint mee te bewegen met het karakter van dat virus. Ik vraag me af of de pittige doch democratische discussie die onlangs in Frankrijk gevoerd werd tussen de rebelse professor Didier Raoult en de ‘gevestigde orde’ van medici, over het gebruik van het oude malariamiddel chloroquine bij de bestrijding van covid-19, in Nederland nog mogelijk is. Raoult stelde dat de farmaceutische lobby tegen dit medicijn is omdat het relatief goedkoop is en ze er niet veel aan kunnen verdienen, maar dat chloroquine in combinatie met een andere ontstekingsremmer wel degelijk levens redt. Na heftig debat is men overstag gegaan en lijkt Raoult zijn zin te krijgen in Frankrijk.

In Nederland hebben we helaas geen debatten van dat gewicht. Ik zag een onderzoek voorbij komen dat laat zien dat de grote meerderheid wil dat er geen vraagtekens worden gezet bij het beleid van de regering en het RIVM. We moeten de onvermijdelijkheid van de dood van zwaarlijvigen blijkbaar maar accepteren. Covid-19 is een fascist en slaagt er nu al in om het ergste bij veel mensen naar boven te halen. Fascistisch zijn we nog lang niet, maar criticasters worden tot zwijgen gemaand en de eerste harteloze stukken over de zwaarlijvige mensen heb ik al voorbij zien komen. Ik wil het niet geloven, maar nog een paar stappen en de mens is net zo kwaadaardig als het coronavirus.

Word lid van HP/De Tijd