Over twee jaar is het e-book de norm
Terwijl in Nederland door uitgevers en boekhandelaren nog naar het e-book wordt gekeken als een marginaal bijproduct voor gadgetfreaks, weten ze in echte landen wel beter. Een topman van Harper & Collins, een van de grootste uitgevers in de Verenigde Staten, liet deze week optekenen dat hij verwacht dat er in 2015 meer e-books dan gewone boeken zullen worden verkocht.
Dat is al over iets meer dan twee jaar. De man van Harper & Collins baseert zijn verwachting simpelweg op zakelijke rekenmodellen die duiden op een doorgaande groei van de digitalisering van lezen. De gevolgen daarvan zijn nog veel ingrijpender dan we nu al vermoeden, Want simpel gesteld: elk e-book dat wordt verkocht, online of ouderwets in een winkel, vervangt een in papier gebonden boek.
Aantal boekhandels zal halveren
Dat betekent bijvoorbeeld dat het aantal boekhandels in een gemiddelde stad zal halveren, een onontkoombaar gegeven maar wel een ernstige verarming van het cultureel klimaat. Ook voor bibliotheken die krampachtige maar tot mislukken gedoemde pogingen doen het tij te keren is dat slecht nieuws. Een digitaal loket op het internet zal straks volstaan om boeken te lenen, als de bieb er al in slaagt om met de uitgevers overeenstemming te verkrijgen over een leenmodel.
Het zou me zelfs niet verbazen als een groot aantal uitgaven straks alleen nog maar digitaal wordt aangeboden. Op kleine schaal gebeurt dat overigens al. Waar nu de norm nog is dat ‘oude uitgevers’ een digitale publicatie oppikken om er een papieren uitgave van te maken, straks verdwijnt dat mechanisme. De voordelen, bijvoorbeeld op het gebied van logistiek, zijn eenvoudigweg veel te groot.
Het boek als nostalgisch modestatement
Je kan de ontwikkelingen vergelijken met die in de muziekindustrie. Terwijl het gros van de wereldbevolking zijn liedjes consumeert via MP3, WAV of FLAC, houdt een kleine groep vast aan ‘vinyl’, een nostalgisch modestatement van een kleine, weliswaar hippe, elite. Maar een massale terugkeer naar langspeelplaten zit er, dat weet iedereen, niet in.
Zo zal het ook met boeken gaan, vrezen wij. Hier en daar (meer daar dan hier) is over enkele jaren nog een kleine winkel waar echte boeken te koop zijn. Waarschijnlijk in kleine oplages gedrukte bibliofiele uitgaven voor de liefhebber die de geur van bedrukt papier niet kan missen. Maar de overgrote meerderheid van de mensen leest digitaal met zijn gratis e-reader of zijn veel te dure iPad.
Geruisloze revolutie
Juist daarom wordt het hoog tijd dat uitgevers, boekhandels en overheid het digitale boek eens serieus gaan nemen en zich voorbereiden op deze geruisloze revolutie. Al was het alleen maar om het literair klimaat in dit land te behouden. Want je moet er toch niet aan denken dat de Amazons, Kobo’s en Apples van deze wereld straks de hoofdrolspelers op de Nederlandse boekenmarkt zijn.
Marinus Kirchjunger is boekhandelaar in een middelgrote stad in Nederland en schrijft over de liefde voor boeken en e-books.
