Much Loved: de taboe-doorbrekende film die werd verboden in Marokko (***)
Deze week: een prachtige film uit Japan over het tragische leven van een oude vrouw die haar rust vindt in een zoete lekkernij. En aandacht voor de in Marokko verboden film over vrouwen die wel heel ver gaan voor geld.
An (*****)
Wie denkt dat An slaat op één van de vrouwelijke personages op de filmposter, heeft het mis. An is zoete rodebonenvulling tussen twee kleine pannekoekjes; de populaire lekkernij dorayaki uit Japan. En wie denkt dat An de zoveelste Aziatische film over eten is, zit er ook naast. An is een prachtig portret van verschillende generaties en het overbrengen van tradities. Maar de film schuwt ook niet enkele donkere kanten van de Japanse samenleving te benoemen.
Sentaro (mooi, ingehouden gespeeld door Masatoshi Nagase) runt een klein winkeltje waar hij dorayaki verkoopt. Veel klanten heeft hij niet op wat schoolmeisjes en voorbijgangers na. Niet vreemd, de smakeloze an-vulling komt uit fabrieksblikken. “Ik hoef maar te bellen en het wordt al geleverd,” aldus Sentaro. Zuchtend zit hij zijn dagen uit, tot er op een dag een oude vrouw voorbijkomt die aanbiedt verse an te maken. Na wat aandringen stemt hij toe en geeft hij Tokue (gespeeld door Kirin Kiki) een kans. Met grote overgave stort ze zich op het maken van verse an en met succes: binnen een paar dagen staan er lange rijen voor het winkeltje. Iedereen wil de bijzondere dorayaki proeven.
Naomi Kawase is niet de regisseur voor zoetsappig vermaak. Eerdere films als The Mourning Forest (2007) en Still The Water (2014) waren allebei haast meditatieve films over rouw, met een sterke symbolische rol voor de natuur (respectievelijk bossen en zee). In An zien we de typisch Japanse kersenbloesem als metafoor voor het voorbijgaande leven. Kawase brengt dit echter niet als cliché maar bijna terloops in beeld. De tragiek van Tokue’s jeugd – waar kritiek naar de Japanse samenleving in doorklinkt – versus het geluk op latere leeftijd, het is een voorbeeld van tegenstellingen waar Kawase mee speelt. Snel en langzaam, zoet en zoet, heden en verleden. Het levert een prachtige en gelaagde film op die je, net als goede an, lang bij blijft.
Much Loved (***)
Groot was vorig jaar de impact van het Marokkaanse Much Loved. In de film besluit een groep vrouwen als prostituees feesten afgaan waar rijke Arabieren hun morele principes en geloof inruilen voor drank en drugs. Much Loved werd vlak na de première op Cannes in Marokko verboden. Daarnaast moesten hoofdrolspeeler Loubna Abidar en regisseur Nabil Ayouch zich tegenover een rechtbank verweren tegen beschuldigingen van pornografie. Dat Much Loved niet in het openbaar te zien was, maakte de film alleen maar gewilder, zowel online als via illegaal verspreide dvd’s bereikte Much Loved een miljoenenpubliek.
De film is relevant omdat het een taboesfeer aantoont. Over prostitutie en slechte behandeling van vrouwen wordt in de Arabische wereld nogal eens gezwegen (terwijl achter gesloten deuren alles gebeurt wat Allah verboden heeft). Meteen in het begin van Much Loved zien we hoe een groep vrouwen zichzelf op een exclusief feest verkoopt als prostituees. Na een gemoedelijk begin, kruipen ze na een tijd over de vloer als getemde dieren. En als Saoedische mannen dure sieraden het zwembad in gooien, schreeuwen ze naar de vrouwen: “Zoeken, stelletje sletten!”
De kracht van de film is dat Ayouch de vrouwen niet als slachtoffers neerzet. Ze worden niet gedwongen, maar zien hun gedrag als een manier om veel geld te verdienen. Tegelijkertijd: ze moeten kinderen financieel onderhouden. Much Loved laat zien hoe de levens van de vrouwen eruitzien en weet cliché’s grotendeels te vermijden, wat het authentiek maakt. Herhalingen in het scenario weten de film echter wel op te breken. Het zoveelste feestje, de volgende ruzie en het er weer uit komen; als kijker heb je deze herhaling van zetten na een tijd wel gezien. Een film met zo’n thema die na een tijd onverschilligheid oproept, is zijn doel helaas voorbijgeschoten.
Ook in première:
Beyond Sleep (****)
Vanaf deze week draait ook de sterke openingsfilm van het afgelopen International Film Festival Rotterdam in de bioscoop. Het is een waardige opvolger van Boudewijn Koole’s veelgeprezen jeugddrama Kauwboy en een geslaagde verfilming van de klassieker Nooit meer slapen van W.F. Hermans. Thema’s als een sadistische schepping, vader-zoonrelaties en stuurloosheid worden de kijker voorgeschoteld, met een door de eenvoud ontroerend slot. Lees hier onze eerder verschenen lovende recensie van Beyond Sleep.
