Pas op voor de buren
Na een roulement van dertien weken draaide The Joneses vorige week nog in twee Amerikaanse bioscopen. De totale opbrengst van de film bedroeg op dat moment exact 1.474.508 dollar. Aangezien de film een kleine tien miljoen dollar heeft gekost, mogen we dus gerust spreken van een flop. En zo’n pover resultaat werpt z’n schaduw vooruit naar de landen waar de film nog moet worden uitgebracht. Amerikaanse studio’s hebben namelijk de vervelende neiging om alles wat slecht presteert aan het ‘thuisfront’ meteen maar af te schrijven, óók als zo’n film op de Europese markt wel degelijk een kans maakt. Zo bezien mogen we al blij zijn dát The Joneses hier nog wordt uitgebracht.
Voor het geringe succes van deze sociale satire vallen grofweg twee redenen aan te wijzen. De namen van de hoofdrolspelers – David Duchovny en Demi Moore -zijn weliswaar bij een groot publiek bekend, maar de houdbaarheidsdatum van hun sterrenstatus is inmiddels verstreken. Duchovny is er nooit in geslaagd zijn populariteit in de tv-serie The X-Files door te trekken naar het witte doek. En Moore beleefde haar grootste successen in de vroege jaren negentig (met films als Ghost en Indecent Proposal).
Een andere reden voor de geringe respons is het onderwerp. The Joneses schetst een cynisch en hilarisch beeld van de gedragingen van de (Amerikaanse) consument. Het is een vet aangezette parabel over alle machinaties die worden gebruikt om mensen aan te zetten tot het kopen van producten die ze eigenlijk helemaal niet nodig hebben.
De VS is uiteraard niet het enige land waar consumenten voortdurend op slinkse wijze worden gepaaid; de thematiek is universeel. Maar de vileine details waarmee debuterend regisseur Derrick Borte zijn verhaal op smaak heeft gebracht, spitsen zich toch wel nadrukkelijk toe op de Amerikaanse maatschappij. Status is het toverwoord. De personages worden voortdurend geplaagd door de angst ‘er’ niet bij te horen. En daarop wordt handig ingespeeld door de producenten van luxegoederen. Wie niet beschikt over een auto van het type X, een horloge van merk Y of een handtas van fabrikant Z dreigt buiten de boot te vallen.
Duchovny en Moore spelen een ogenschijnlijk ideaal koppel dat met zoon (Ben Hollingsworth) en dochter (Amber Heard) in een rijke voorstad neerstrijkt met als enige doel er een hele reeks nieuwe producten onder de aandacht te brengen. Dat levert verrukkelijke staaltjes satire op. Borte schetst bemiddelde Amerikaanse burgers als makke schapen die zich collectief in de luren laten leggen. Niet subtiel. Wel raak. De toeschouwer krijgt een spiegel voorgehouden. Zouden Amerikanen het misschien pijnlijk vinden om daar in te kijken en de film daarom links hebben laten liggen?
Duchovny en Moore zijn voortreffelijk gecast in hun rol als charmante en welbespraakte manipulators. Het enige zwakke punt ligt, zoals zo vaak, in het laatste bedrijf, als het verhaal een onnodig moraliserende wending neemt. The Joneses is een heerlijke, intelligente, cynische komedie met een teleurstellend slot. De personages zélf zouden ongetwijfeld een handige strategie hebben ontwikkeld om deze film met succes ‘in de markt’ te zetten.
The Joneses. Regie: Derrick Borte. Vanaf 12 augustus in de bioscoop.
