Anekdotes van een brave huisarts
Van Herman Koch verscheen dezer dagen een boek over een fictieve huisarts. Steven van de Vijver is een echte en zijn belevenissen zijn niet minder boekwaardig. Het zou ons evenmin verbazen als het boek goed verkoopt. De man kan schrijven, dat in de eerste plaats. Daarnaast is hij dus huisarts, en dat is simpelweg een intrigerende professie. We willen toch allemaal weten hoe zo iemand nu werkelijk over ons denkt, in die tien minuten waarin we ons aan hem blootgeven. Een boek met anekdotes uit een huisartsenpraktijk is eigenlijk een boek over onszelf.
Van de Vijver hield praktijk (inmiddels is hij in het buitenland werkzaam) in Amsterdam-Osdorp. Twee jaar lang schreef hij er columns over in Het Parool. Die hebben een aangenaam luchtige toonzetting. In deze bundeling is het smakelijk grinniken om een echtpaar dat aanvankelijk lijkt te komen voor een moedervlek bij de man. Maar dan stelt de vrouw nogal plompverloren een ander punt aan de orde: “Het feit dat we al veertien jaar geen seks hebben gehad omdat hij ‘m niet meer omhoog krijgt. Of klopt dat niet, Hans?” Het is ook lachen om de overgeïnformeerde vrouw die het gesprek begint met: “Dokter, de geëxtrapoleerde calcium-ionwaarde van mijn man is verhoogd.” En om de vervaarlijk ogende man die akkoord gaat met het verwijderen van oorsmeer, op voorwaarde dat het geen pijn doet. “Als je me pijn gaat doen, dan doe ik jou pijn.”
We lezen gelukkig niet alleen vrolijke observaties: dat had het boek een ongepaste meligheid gegeven. Ronduit huiveringwekkend is het verhaal van een vader die met zijn tienerdochter in de praktijk verschijnt. Ze is zwanger en wil een verwijzing voor een abortuskliniek. Maar seks heeft ze niet gehad, zegt ze. Vader denkt dat het is gekomen door de wc-bril op school; daar wordt volop geflikflooid. Of anders is het gebeurd in het zwembad. Onzin, natuurlijk. Van de Vijver bedenkt zich dat mannen in geval van seksueel misbruik vaak met hun slachtoffer meegaan naar de dokter. Die zegt dat hij de dochter apart wil spreken. Dat staat de vader niet toe. Het tweetal vertrekt onverrichter zake. Het meisje zal zich nooit meer op het spreekuur laten zien.
We vinden geen rode draad in het boek, maar soit: zo is de praktijk nu eenmaal ook. Een vrouw die niet wil toegeven dat ze is mishandeld, een man die stemmen hoort, een getraumatiseerde trambestuurder, een Korsakov-patiënt, een caissière met voetbalplaatjes-stress.
Van de Vijver heeft het echter niet alleen over de bonte stoet hypochonders, betweters en vage klagers die elke dag aan hem voorbijtrekt. We leren ook wat over hemzelf. Dat hij soms gewoon geen zin heeft om een discussie met een patiënt aan te gaan die per se antibiotica wil. Dat hij moeite heeft beleefd te blijven tegen een vrouw die hem bestookt met een spervuur aan vragen. Dat hij zich met sommige klachten ook domweg geen raad weet. En dat hij zich soms bijna een voyeur voelt, aangezien hij uit hoofde van zijn functie de meest intieme vragen mag stellen.
Wat overheerst is echter het beeld van een redelijke, geduldige en brave man met een enorme drive. Dat ligt er soms net iets te dik bovenop: we hadden wel een iets feilbaarder huisarts willen zien. Alleen op papier dan, uiteraard.
Steven van de Vijver: Is dat normaal, dokter? Nijgh & Van Ditmar, €14. Ook verkrijgbaar via www.ako.nl.
Sonny Boy (4) – Annejet van der Zijl
Het aanzien van 2010 (1) – Han van Bree
Wij zijn ons brein (2) – Dick Swaab
Het familieportret (3) – Jenna Blum
Eten, bidden, beminnen (5) – Elizabeth Gilbert
Congo (7) – David Van Reybrouck
Je hebt het niet van mij, maar: (6) – Joris Luyendijk
Dromen, durven, doen (9) – Ben Tiggelaar
Ware woorden (8) – Youp van ‘t Hek
Life (re) – Keith Richards & James Fox
Tussen haakjes de klassering van de vorige keer. Deze non-fictietoptien is tot stand gekomen op basis van een selectie uit De Bestseller 60 van de CPNB.
