De Noord-Zuidlijn, boemel van bijstand naar bankiers
Op het moment dat deze column verschijnt kunt u elders waarschijnlijk lezen over de problemen die de Noord-Zuidlijn mogelijk op zijn eerste dag treft.
Chocoladeletters zullen allicht spreken van ‘chaos’, misschien concludeert iemand met gevoel voor dramatiek dat de opstartproblemen in lijn is zijn met de getroebleerde geschiedenis van het metrolijntje. Kinderziektes zullen in de komende weken genezen en vervolgens glijdt de Noord-Zuidlijn langzaam de anonimiteit in. Zonde, want ik ga al het gelazer rondom de lijn verschrikkelijk missen.
Gelazer dat in de jaren tachtig begon met een wild politiek plan, gevolgd door een referendum dat volgens goed Nederlands gebruik een lage opkomst (22 procent) kende, waardoor de kiezer (80.000 tegen, 43.000 voor) genegeerd kon worden. Daarna: de optimistische begroting in guldens, de eindeloze kostenoverschrijdingen in euro’s, gezinnen die halsoverkop moesten vertrekken uit verzakkende huizen, struikelende wethouders, gesteggel over stationsnamen, boze winkeliers, een tragisch ongeval, enthousiaste testreizigers die op hun vrije zaterdag in fluorescerende hesjes door een leeg station schuifelen, monsterachtige tunnelboormachines die een naam toebedeeld kregen dat je eerder verwacht bij een wollig schaap, failliete onderaannemers, tal van vermakelijke vergelijkingen in cijfers (300.000 olifanten aan beton!) en vervolgens de woede over de kosten van het slotfeest.
Dat laatste kostte een half miljoen euro of anders gezegd 0,02 procent van de totale kosten van de Noord-Zuidlijn. Klein bier zou je zeggen, want op het feestprogramma staan gratis ritjes voor 50.000 mensen en er is een schaaktoernooi. De perrons zullen het decor zijn van optredens van buurtkoren, operagezelschappen, orkesten en rapper Def P. Voor ieder wat wils, dus.
De lokale middenstand haakt vrolijk in, tenminste zij die niet failliet zijn gegaan door aan een jarenlange bouwput voor hun deur. Een bekende slijterijketen grapt over Noord-Zuidwijn, een lokale brouwer komt een gelimiteerde oplage Noord-Zuidlijnbier en een groot warenhuis biedt al z’n klanten 10 procent korting aan. Gelukkig werd het hele kermis ook uitgezonden op de landelijke televisie zodat een ieder die buiten Amsterdam ook iets terugkreeg voor zijn belastingcenten.
Zoals bekend heeft de lijn 3.100.000.000 euro, ofwel 3,1 miljard, gekost. Zo’n 3.500 euro per Amsterdammer. En dat om sommige hoofdstedelingen maximaal een kwartiertje sneller te vervoeren. Veel andere Amsterdammers schieten geen moer op met de lijn. Ze pakken in weer en wind de fiets of komen überhaupt nooit in de buurt van de plekken waar de nieuwe metro stopt. Voor anderen pakt de komst zelfs ongunstig ooit. Door de veranderingen in het ov-netwerk zijn zij langer onderweg en/of moet men vaker overstappen.
Maar goed: ik probeer maar positief te kijken naar het boemeltje tussen bijstand en bankiers. Neem een voorbeeld aan Dennis, de sympathieke dierenwinkeleigenaar uit de serie Schuldig en afkomstig uit het bijstandsgedeelte (Noord) langs de lijn. De knuffelschuldenaar mocht met tv-programma Nieuwsuur alvast aan boord van de Noord-Zuidlijn en toonde zich van zijn meest praktisch-optimistische kant. “In Noord wonen vrij veel mensen met schuld en die lopen met deurwaarders. Die zullen vrij vaak moeten verschijnen bij de rechtbank in Zuid. Dan is dit toch wel makkelijk,” aldus Dennis die verwacht dat meer mensen zich nu netjes bij de rechtbank zullen melden.
Dennis begrijpt dondersgoed dat zijn buurtje de komende jaren verder zal veranderen. De huizenprijzen in de nabijheid van de metrolijn zullen verder stijgen en voor mensen als Dennis zal het steeds lastiger worden om een woning te vinden in Noord. Over tien, twintig jaar of bij het volgende falende infrastructuurproject zal er weer eens teruggekeken worden op de Noord-Zuidlijn. De metro die de stad moest verbinden, maar het boemeltje van en voor bankiers is geworden. En dat allemaal voor slechts 320.000 euro per meter metro. Wist u trouwens dat Dennis een schuld had van 40.000 euro? Dat staat gelijk aan 12,5 centimeter Noord-Zuidlijn. Daar mag u zelf een lichaamsdeel bij bedenken, maar ik hou het op ‘een gouden pik’.
