Spring naar de content
bron: Marcel van Hoorn/ANP Foto

Brabant drugsschuur van Europa: ‘Boodschappenmandje drugs voor 100 euro’

De provincie Noord-Brabant heeft een groot probleem. De drugscriminaliteit viert hoogtij in een regio die de bijnaam ‘drugsschuur van Europa’ draagt. Hoog tijd om af te dalen naar het zuiden om te kijken hoe jointje en pilletje de regio beïnvloeden. In aflevering één: vijf vragen over het Brabantse drugsmilieu.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Jessy de Cooker

Waarom Noord-Brabant?

“Noord-Brabant is altijd het grensgebied geweest en daarom een ideaal productiegebied voor hennep en synthetische drugs: het ligt tegen de grote havencomplexen en een aantal grootstedelijke gebieden aan,” verklaarde Peter Noordanus, voormalig burgemeester van Tilburg in september 2017 op deze website.

Feit is dat drugscriminaliteit in ons land groter is dan puur Brabantse problematiek. Nederland is met België en Spanje het grootste Europese aanvoerpunt voor cocaïne. Nederlanders fabriceren amfetamine en xtc voor een groot deel van de Europese markt. Ook wordt binnen onze landsgrenzen heroïne doorgevoerd en wietteelt komt er ook nog bij. “Het staat buiten kijf dat we de drugssupermarkt zijn voor een flink deel van Europa,” stelt hoogleraar criminologie Toine Spapens van de Universiteit van Tilburg.

Volgens de hoogleraar maken de open grenzen het voor kleine dealers in het buitenland mogelijk om direct in de Nederlandse grensgebieden te ‘shoppen’. “Even een appje naar een mannetje die je boodschappenmandje voor je bij elkaar scharrelt en 100 euro voor iemand die op en neer wil rijden om het op te halen, is genoeg.”

Hoe groot is het Brabantse drugsprobleem?

In 2017 worden volgens de meest recente cijfers van de Taskforce Brabant-Zeeland. Het opsporingsorgaan gaat sinds 2014 de strijd met drugscriminelen, 842 hennepkwekerijen opgerold, 50 drugslabs ontmanteld en 47 opslaglocaties voor synthetische drugs ontdekt. Ook waren er in dat jaar 119 drugsafvaldumpingen en meer dan 645.000 xtc-pillen in beslag genomen.

De omvang van de hele drugsindustrie in de provincie is moeilijk vast te stellen. Wel schatten onderzoekers in recent onderzoek in opdracht van de Politieacademie de totale productie van amfetamine en xtc in Nederland op 18,9 miljard euro. Ook stellen de onderzoekers vast dat er in 2017 meer dan 600 miljoen gram amfetamine en bijna één miljard xtc-pillen worden geproduceerd.

Het onderzoek is het eerste gedocumenteerde inzicht in de omvang van de vaderlandse harddrugsproductie. Eerder is is wel de omvang van de hennephandel in de regio Tilburg onderzocht. In de Tilburgse softdrugsindustrie zou volgens een ingevoerde bron 728 miljoen euro tot 884 miljoen euro op jaarbasis omgaan.

Afgelopen november geeft minister van Veiligheid en Justitie Ferdinand Grapperhaus (CDA) in De Volkskrant aan geschrokken te zijn van het drugsprobleem. “Ik wist dat we een probleem hadden, maar ik ben geschokt door de omvang. Het is enorm. Wijken in Eindhoven, Tilburg, Arnhem, Rotterdam worden geïnfiltreerd met dit soort misdaad.”

Wie zijn de Brabantse drugscriminelen?

In Tilburg alleen al werken er naar schattingen van deskundigen 2400 mensen in de softdrugsindustrie, maar hoeveel mensen er exact actief zijn in de Brabantse drugswereld is niet bekend. Volgens recent onderzoek maken tien tot vijftien mensen de dienst uit in de Noord-Brabantse en Zeeuwse drugswereld. Deze toplaag wordt gevormd door autochtone Nederlanders en een paar mensen met een Turkse of Marokkaanse achtergrond, die vaak al 20 tot 30 jaar actief zijn in de wereld van de drugshandel.

Volgens de onderzoekers van onderzoeksbureau Beke blijkt dat de mannen aan de top zich de afgelopen jaren min of meer ‘onzichtbaar’ hebben gemaakt. Volgens criminoloog Anton van Wijk, die het onderzoek leidde, maken ze geen vuile handen meer. “Daar hebben ze de onderlaag voor. Ze investeren in nieuwe criminele projecten of onroerend goed,” zegt hij bij de presentatie van het rapport. Daarnaast is het zaak voor deze groep om zo min mogelijk op te vallen in het dagelijkse leven: ze houden er geen exorbitante levensstijl op na en wonen niet in opvallende huizen.

Enkelen lopen wel tegen de lamp. Zo wordt in 2017 Zekerya K., de leider van een Tilburgse drugsbende, tot 19.5 jaar cel veroordeeld voor handel in drugs en het beramen van een liquidatie in Tilburg.

De bijnamen van de provincie variëren van de ‘drugsschuur van Europa’ en ‘drugshoofdstad van de wereld’ tot ‘hotspot voor drugscriminaliteit’. Een imago dat volgens hoogleraar Spapens slechts gedeeltelijk terecht is. “Lieden die in de heroïne en cocaïne zitten, wonen niet alleen maar in Noord-Brabant. Het zwaartepunt van de grootschalige drugshandel en productie ligt van oudsher in Amsterdam en omgeving, Brabant en Limburg. Dat Noord-Brabant zijn imago heeft, komt voor een belangrijk stuk doordat het probleem hier het hardst aangepakt wordt. Dan zie je ook dingen.”

Wie bestrijden de Brabantse drugscriminelen ?

De lokale politie wordt in Noord-Brabant geassisteerd door de Taskforce Brabant-Zeeland. De Taskforce coördineert in alle 79 gemeentes in Noord-Brabant en Zeeland en binnen het verbond werken lokale overheden samen met de overheid, het Openbaar Ministerie, de Belastingdienst, de FIOD en het Regionaal Informatie en Expertise Centrum.

Op landelijk vlak is er steun vanuit het Landelijk Strategisch Overleg Aanpak Ondermijning. Dit orgaan adviseert minister Grapperhaus hoe het in het Regeerakkoord beschikbare geld te verdelen in de strijd tegen drugscriminaliteit, waaronder 100 miljoen euro uit het zogeheten Ondermijningsfonds. Dit fonds is speciaal opgericht om meer inzicht te krijgen in de manier waarop grote drugsbendes opereren. Afgelopen november ontvangt de provincie Noord-Brabant twintig miljoen euro uit dit fonds.

Geld dat volgens John Jorritsma, de burgemeester van Eindhoven, hard nodig is. “In Brabant vormen we echt de voorhoede. Onze boodschap is al jaren: investeer hier, en het hele land kan daar later van meeprofiteren,” stelt hij tegen journalisten van het Eindhovens Dagblad.

Hoe kan het Brabantse drugsprobleem opgelost worden?

Een mogelijkheid om het probleem te beteugelen komt afgelopen maand van GroenLinks. “Een drugsvrije wereld is een illusie. Daarom moet Nederland naast het gebruik van cannabis ook de consumptie van xtc reguleren,” stelde Kamerlid Kathalijne Buitenweg bij de presentatie van het plan. Een niet bijster realistisch idee, stelt Spapens. “Drugs reguleren gaat alleen met een groot hek aan de grens, zodat je kunt voorkomen dat er drugs het land uitgaan of drugstoeristen het land in komen. Het grootste deel van de Nederlandse xtc wordt geëxporteerd, dus regulering raakt de illegale productie amper.”

Lokale overheden in Noord-Brabant proberen met de extra investeringen, die de Eindhovense burgemeester Jorritsma met tevredenheid verwelkomde, het de criminelen nog moeilijker maken. Sinds 1 januari 2019 mogen burgemeesters woningen en andere panden sluiten als er stoffen worden aangetroffen die duidelijk bestemd zijn voor het telen of bereiden van drugs. Het is een extra bestrijdingsmiddel naast het ontmantelen van kwekerijen en drugslabs en het afpakken van crimineel geld.

Met meer wetgeving en geld wordt getracht de drugscriminaliteit in te perken. Ook pleit Spapens voor nog meer samenwerking. Bijvoorbeeld met België, oppert hij. “Hier zijn de Belgische en Nederlandse drugsmarkten zodanig geïntegreerd dat je eigenlijk jaarlijkse afspraken moet maken over een gezamenlijke aanpak. Maak een analyse van wie de grootste probleemgevallen zijn in het grensgebied; spreek af welke vijf ‘topcriminelen’ of infrastructuur je dit jaar samen gaat aanpakken en pak de criminelen aan.”

Dit artikel is het startschot van een serie over de drugsmarkt in Noord-Brabant en omstreken. Heeft u tips? Schroom dan niet om te mailen naar [email protected] onder vermelding van ‘Drugs in Brabant’.