Daan, hoe kwam je op het idee om deze podcast te beginnen?

“Ik maak hem samen met Johan Kuiper en Stefanie Liebreks. Johan werkt voor het Harry Mulisch Huis. De werkkamer van Mulisch is sinds zijn dood onaangetast gebleven. Nadat er tijdens de Museumnacht een evenement had plaatsgevonden, zaten we na te praten in de werkkamer. Johan vertelde dat er oude dictafoonbandjes in de werkkamer waren gevonden. Aan de hand daarvan zijn we met het idee gekomen om van die tapes een podcast te maken. Dat is natuurlijk ook een mooi medium om die bandjes te presenteren; wat moet je anders met een man die tegen zichzelf praat, ook al is het Harry Mulisch.”

Waar gaat de podcast over?

“We laten Mulisch horen op een manier zoals je hem nog nooit hebt gehoord. Hij is helemaal niet op zijn hoede op die bandjes; ze waren niet voor publicatie bestemd. We praten over de tapes en over hemzelf met de mensen om hem heen. Hiermee werpen we een ander licht op zijn oeuvre. Alle boeken die in de podcast ook voorbij komen, bekijk ik heel anders sinds ik deze podcast heb gemaakt. Je ziet als het ware van binnenuit hoe zo’n boek ontstaat en hoe ontzettend veel verbintenissen er bestaan tussen zijn werk en zijn leven. Hij is als schrijver als een soort onzichtbaar personage aanwezig in al zijn boeken. Omdat je wat dichter bij Mulisch als persoon komt, iemand die zorgvuldig zijn imago naar buiten reflecteerde, valt zijn harnas weg. Je kan dichter bij hem komen en doordat je dichter bij hem komt, leer je zijn werk op een andere manier te lezen.”

Wat maakt die tapes zo bijzonder?

“Mulisch laat zijn verdediging zakken. Hij was altijd heel erg bezig met de regie houden over hoe hij gezien werd. Op die tapes valt dat zoals gezegd een beetje weg. Het is een beetje alsof je de motorkap optilt van de mediapersoonlijkheid Harry Mulisch. Er zitten ook hele persoonlijke en openhartige uitspraken in, zoals dat hij zich zorgen maakt over zijn gezondheid of dat het schrijven even niet lukt. Dat maakt hem heel menselijk. Ik vond het heel mooi om zo dichterbij hem te kunnen komen, wat overigens ook voortvloeit uit de gesprekken met de mensen om hem heen. Zijn weduwe Kitty Saal en zijn vrienden spreken allemaal heel liefdevol over hem en vertellen anekdotes over allerlei malligheden die hij heeft uitgehaald. Het is alsof je hem persoonlijk leert kennen, ook al is hij er niet meer.”

Wat is de beste aflevering?

“De beste aflevering tot nu toe, is naar mijn mening de aflevering ‘Waar God zit, met een lange baard’. Deze aflevering gaat over De ontdekking van de hemel. Voor het schrijven van dit boek is hij naar de radiotelescoop in Westerbork gegaan, om met twee sterrenkundigen in gesprek te gaan. Hij vraagt de exacte wetenschappers de hemel te gieten in een natuurkundige observatie, wat natuurlijk een verschrikkelijke vraag is voor die mensen, want dat kan helemaal niet. Desondanks probeert hij het toch. Hij had zelf wel iets kunnen verzinnen, maar hij wilde het verhaal handen en voeten geven, met het idee in zijn achterhoofd dat als een sterrenkundige het boek zou lezen, diegene van mening zou zijn dat er over nagedacht is.”

Er hangt een onverklaarbare sfeer in zijn werkkamer, maar dat komt wellicht door de talrijke deftige spullen

Waarom moeten mensen uitgerekend naar jullie podcast luisteren?

“Mensen die liefhebber zijn van zijn werk, kunnen middels de podcast een kijkje krijgen in zijn privéleven. Je luistert naar mensen die een rol hebben gespeeld in de totstandkoming van zijn boeken. Desalniettemin zou ik de podcast ook zeker aanraden aan mensen die een hekel hebben aan Mulisch. De bekende vooroordelen rondom de schrijver worden aan de ene kant deels bevestigd, maar aan de andere kant ook ontkracht. Als je denkt: ‘Die Mulisch, daar heb ik nou helemaal niks mee. Die arrogante, verwaande malloot’, dan moet je deze podcast luisteren.”

Hoeveel verdien je hier nou mee?

“Erg weinig. Als je het per uur gaat uitrekenen, houdt het natuurlijk niet over. Maar goed, ga maar eens een podcast maken over literatuur in Nederland. We hebben al tien jaar een regering die dat nou echt helemaal onderaan het prioriteitenlijstje heeft staan, dus er is ook niet veel geld voor beschikbaar. We vonden het belangrijker dat deze podcast gemaakt zou worden, dan dat we er het wettelijke minimumloon mee zouden verdienen.”

Wat zijn uw favoriete Nederlandse podcasts?

“De beste podcast over literatuur is natuurlijk De Poëziepodcast. Die maak ik namelijk ook. Daarin spreek ik elke maand een dichter over twee gedichten. Wederom geldt voor deze podcast hetzelfde: poëziehaters zijn welkom. Ook bij deze podcast worden namelijk de vooroordelen over poëzie neergehaald.”

Jullie maken de podcast vanuit de werkkamer van Mulisch. Hoe voelt dat?

“Eigenlijk heel eigenaardig. Die werkkamer ziet er uit alsof hij net even zijn hond aan het uitlaten is en dadelijk weer terugkomt. Zijn bril ligt nog op tafel met zijn vulpen ernaast. Het voelt heel intiem. Mulisch associeer je niet gauw met intimiteit, maar eerder met een grote onaanraakbare schrijver op een voetstuk. Door die werkkamer wordt hij opeens aanraakbaar. Ik heb er inmiddels heel wat uren doorgebracht, maar het blijft nog steeds vreemd. Er hangt ook een onverklaarbare sfeer, maar dat komt wellicht door zijn inrichting en talrijke deftige spullen.”

Mulisch wordt vaak gezien als arrogant en zelfvoldaan. Klopt dat beeld?

“In aflevering twee praten we over zijn imago en de arrogantie die hij over zich heeft. Door gesprekken met zijn vrienden kom je erachter dat er achter die arrogantie een boel onzekerheid schuilt gaat. Je hoort wel vaker dat mensen die hoog van de toren blazen hun onzekerheid proberen te verhullen, maar bij hem had ik me dat nooit zo gerealiseerd.”

Wat is zijn meest ondergewaardeerde boek?

“We hebben hier met z’n drieën altijd ruzie over. Ik ben van mening dat dat Siegfried is, maar Johan vindt dat ik Siegfried juist weer overwaardeer. Siegfried is het laatste boek van Mulisch. Het gaat over een succesvolle Nederlandse schrijver met een forse neus, die in chique hotels logeert en overal wordt uitgenodigd als spreker. De schrijver komt erachter dat Adolf Hitler nog een zoon had, die is overgeplaatst naar een Duits gezin en daar wordt opgevoed. Voor mij komt het hele oeuvre van Mulisch hier bij elkaar.”

Als er volgende week in het Harry Mulisch Huis een boekenkast op ons valt en ons alledrie verplettert, dan weten we in ieder geval dat hij er niet blij mee is

Wat is het beste boek van Mulisch volgens jou?

“De ontdekking van de hemel of De aanslag, maar ik heb ook wel echt een zwak voor Het mirakel, dat overigens onlangs opnieuw is uitgegeven. Tijdens het lezen van Het mirakel kwam ik erachter dat hij ook ontzettend grappige verhalen kan schrijven. Dit boek is ook echt een goede instap-Mulisch.”

En de slechtste?

“Ik ben geen fan van zijn poëzie. Hij heeft een bundel geschreven genaamd De wijn is drinkbaar dank zij het glas. Die titel alleen al is verschrikkelijk.”

Wordt hij tien jaar na zijn dood eigenlijk nog gelezen?

“Ik heb begrepen dat de verkoopcijfers uitwijzen dat hij nog redelijk goed wordt gelezen. Voor een schrijver die al tien jaar dood is, valt het echt wel mee. Zijn boeken worden er ook niet slechter of beter op, of ze nou wel of niet gelezen worden. Als hij minder gelezen zou worden, zou ik dat wel zonde vinden.”

Wat zou Mulisch van de podcast hebben gevonden denk je?

“Ik denk dat hij het volkomen terecht zou vinden dat hij zoveel aandacht krijgt. Verder denk ik dat hij liever gezien had dat we hem de hele tijd aan het woord laten, in plaats van onze onderbrekingen waarin we het óver hem hebben. Ik denk dat hij wel tevreden zou zijn, althans dat hoop ik tenminste. Als er volgende week in het Harry Mulisch Huis een boekenkast op ons valt en ons alledrie verplettert, dan weten we in ieder geval dat hij er niet blij mee is.”

Bob Soeverijn Zonder Filter – dagboek van een oude witte man is elke dinsdag te lezen op onze website, en nu ook maandelijks als huisgemaakte podcast. Beluister de tweede aflevering via o.a. Soundcloud, Spotify of iTunes!