De nieuwe Haagse verhoudingen zijn inmiddels op pijnlijke wijze tot de zittende machtspartijen doorgedrongen. VVD-leider Mark Rutte, die normaal gesproken glansrijk acteert op het wereldtoneel en groot respect geniet van de Franse president Macron en de Duitse bondskanselier Scholz, werd door ons aller buurvrouw Caroline van der Plas uit Deventer uitgenodigd om te verschijnen in restaurant De Landbouw in Wassenaar.

Daar waste de BBB-voorvrouw de VVD-leider en premier op subtiele wijze de oren. Het ‘kunstje van Rutte’ is na ruim twaalf jaar uitgewerkt. Zoveel werd de liberale voorman – met de keuze voor de lokatie met deze toepasselijk naam – voor het oog van de natie duidelijk gemaakt. Er gaat een andere wind waaien, was de heldere boodschap van Caroline.

Dat ondervond ook de vice-president van de Europese Commissie Frans Timmermans. Net als Mark Rutte werd de Europese klimaatpaus door Van der Plas middels een ‘dwingend bevel van hogerhand’ naar de Haagse bbburelen geroepen.

De BBB-voorvrouw heeft het eenvoudig te druk in de Kamer om naar Brussel af te reizen. En dus komt Timmermans naar Den Haag. In zijn beleving ‘om de wet uit te leggen’, maar Caroline liet weten dat het gesprek vooral dient te gaan over de grote wijzigingen in het stikstofbeleid en de nieuwe politieke realiteit in de lage landen. ‘Ik kom niet uit een ei’, sprak ze weinig parlementair, maar wel klip en klaar.

De BBB-voorvrouw heeft het eenvoudig te druk in de Kamer om naar Brussel af te reizen. En dus komt Timmermans naar Den Haag.

CDA-leider Wopke Hoekstra, die er steeds onverzorgder gaat uitzien – alsof hij de staat van zijn partij ook op dit punt representeert – ‘mocht’ ook op audiëntie bij de politiek leider van BBB (door het CDA vorig jaar nog in het parlement met het nodige dedain ‘triple B’ genoemd).

En ook nu maakte Van der Plas (‘Zeg nooit nooit’, antwoordde ze op de vraag of ze premier wilde worden) de christendemocratische minister van Buitenlandse Zaken meteen op tamelijk directieve wijze duidelijk dat de coalitie er beter de brui aan kan geven, omdat het volgens Caroline de voorkeur geniet ‘een slecht huwelijk’ zo snel mogelijk te beëindigen. 

Het is duidelijk wie de nieuwe sheriff in Den Haag is. En Caroline van der Plas voelt geen enkele gêne om zich van een nieuwkomer die vorig jaar nog regelmatig ’domme’ vragen stelde in het parlement (‘Ik weet ook niet precies hoe het hier werkt’) te transformeren tot een zelfbewuste machtspolitica, die zichtbaar geniet van deze recent verworven status.

Een nieuw zelfbewustzijn dat op zichzelf overigens een bedreiging kan vormen voor het succes van haar beweging, omdat het land nu juist genoeg lijkt te hebben van naar macht hongerende en arrogante politici. Of Van der Plas zichzelf voor deze valkuil kan behoeden, zullen we snel genoeg weten.

Of Van der Plas zichzelf voor deze valkuil kan behoeden, zullen we snel genoeg weten

Het overdonderende succes van BBB en de daaruit voortvloeiende nieuwe verhoudingen in Den Haag vormde deze week voor het kabinet aanleiding voor crisisberaad om de verkiezingsuitslag te ‘analyseren’.

Na afloop van het topoverleg liet Mark Rutte aan de massaal toegestroomde media weten dat er ‘verbeteringen’ moeten komen in de wijze waarop er wordt omgegaan met de afhandeling van de Toeslagenaffaire, de aardbevingsschade in Groningen en sanering van boerenbedrijven als gevolg van het stikstofbeleid. Ook dient het kabinet meer oog te hebben voor de noden van het platteland.

Er komt daarom een kabinetsbrief over de goede voornemens van de coalitie, zo kondigde Rutte aan. Meest gehoorde cliché van Caroline van der Plas dezer dagen: ‘Onder druk wordt alles vloeibaar’. Enig triomfantalisme kan haar niet worden ontzegd.

Meest gehoorde cliché van Caroline van der Plas dezer dagen: ‘Onder druk wordt alles vloeibaar’. Enig triomfantalisme kan haar niet worden ontzegd.

Voor het land lijkt het goed nieuws dat er kennelijk verbeteringen van het tot in den treure bekritiseerde beleid aanstaande zijn. Maar of dat ook in politieke zin geldt voor de coalitie is helemaal de vraag: Immers, om een nieuwe aanpak voor de Groningers wordt al jaren gevraagd. En dat geldt ook voor de andere onderwerpen. En Rutte c.s. lieten steeds weer weten: we doen er alles aan, meer is echt niet (nee, écht niet) mogelijk.

Als nu onder druk van een voor de coalitie desastreuze verkiezingsuitslag blijkt dat er ‘opeens’ wel substantiële beleidswijzigingen mogelijk zijn, zal dat het vertrouwen in het kabinet zo mogelijk nog verder doen dalen.

Want als Nederlanders ergens een hekel aan hebben dan is aan het politici die vertellen dat ze naar eer en geweten alles in het werk stellen om problemen op te lossen, maar pas écht iets doen wanneer hun eigen voortbestaan op het spel staat. 

Met uw donatie steunt u de onafhankelijke journalistiek van HP/De Tijd. Word donateur of word lid, al vanaf €4 per maand.