Israël is een land dat er nooit had moeten komen, maar nu het er eenmaal is, moet het ook blijven bestaan. Dat bestaansrecht geeft Israël het recht zich te verdedigen tegen aanvallen van buiten, tegen wreedheden en moordpartijen, tegen fascistische en antisemitische pogingen om Israël te vernietigen.

Maar daarmee is niet alles gezegd.

In de worsteling om het bestaan is niet alles moreel geoorloofd. Dat op een paar kilometer afstand van de grens met Gaza een festival wordt gehouden, waarvan de deelnemers naar eigen zeggen feest aan vieren waren onder paradijselijke omstandigheden, laat zien dat de Israëlische samenleving geheel uit het oog is verloren wat er wordt aangericht achter die grens in Palestijns gebied. Binnen de Israëlische regering kan het ze niks schelen wat daar dagelijks wordt aangericht, als ze daar in Gaza maar hun bek houden. Een groot deel van de Israëlische bevolking sluit liever de ogen. Men heeft in de geschiedenis al genoeg geleden. Het leed van anderen kan er niet meer bij, al helemaal niet als dat leed door de staat Israël zelf wordt toegebracht. 

Zelf kom ik uit een familie van assimilanten. Mijn vader zag in Israël een muizenval, waar Joden zichzelf opborgen in een vijandelijke omgeving. Hij beschouwde Israël als ‘het Staphorst van het Jodendom’. Hij voorzag dat Joden het – ondanks alles – in Europa en Noord-Amerika heel wat beter zouden krijgen dan in het Midden-Oosten, en daarin hij heeft gelijk gekregen. Dat is ook de reden dat ik nooit Israël heb bezocht. Vaak op het punt gestaan een kijkje te nemen, ook ben ik uitgenodigd door geëmigreerde familieleden. Ik kon meedoen aan de Schaak Maccabiade, maar uiteindelijk kon ik mij er niet toe zetten. De diplomaat-schrijver Marcel Kurpershoek, tevens kenner van de Arabische wereld, schetste mij een helder beeld van Palestijnen die uit hun huizen werden gezet, wier land werd onteigend, vaak met geen andere reden dan dat zij Palestijn waren en het Israëlische regeringsbeleid in de weg zaten. 

Mijn vader zag in Israël een muizenval, waar Joden zichzelf opborgen in een vijandelijke omgeving. Hij beschouwde Israël als ‘het Staphorst van het Jodendom’.

Misschien niet erg moedig, maar die aanblik van verdriet wilde ik mijzelf besparen. 

De regering-Netanyahu, steunend op de zeloten met hun pijpenkullen, heeft die politiek van vernedering nog eens extra aangedraaid. De misdadige aanval van Hamas was niet de verrassing. De verrassing was dat die als een verrassing werd ervaren. Als je er goed over nadenkt, is het eerder opmerkelijk dat het zo lang heeft geduurd voordat zo’n moordpartij plaatsvond. Het viel te verwachten en vroeg of laat moest die een keer komen.

Een punt dat vaak onderbelicht blijft, is dat het hier in zekere zin ook gaat om een godsdienstoorlog. Onder Ben-Goerion en Golda Meïr was Israël een seculiere staat, maar regeringen-Netanyahu hebben dat veranderd. Israël is officieel een joodse natie geworden, wat betekent dat je als niet-Jood eigenlijk nooit een volledige burger kunt worden. Dat is de sluipende afbraak van de Israëlische rechtstaat, die de laatste jaren niet eens meer zo sluipend was.

Tevens brengen twee godsdiensten die elkaar bevechten het slechtste in de mens boven. Religies mogen liefde prediken, maar zodra ze met elkaar in botsing komen, berg je dan maar. Geen laagheid zal onbeproefd worden gelaten om de ene God te laten zegvieren over de andere. Wat dat betreft heeft de islam een beroerde reputatie. De ongehoorde wreedheden, zoals die door Hamas zijn bedreven, lijken naadloos aan te sluiten op de rücksichtslose aanbevelingen die je in de Koran aantreft: hand afhakken voor dieven, doodstraf voor afvalligen en blasfemisten. Het christelijke idee dat je je vijand de wang toekeert, kom je in de islam maar weinig tegen. In het Jodendom trouwens ook niet. Oog om oog en tand om tand blijft bij die lui van Netanyahu keer op keer het banale devies. 

Zodat zijn aanhangers straks kunnen zeggen, als heel Gaza is plat gebombardeerd: ‘Nou, gefeliciteerd!’. 

De tijd van de nuances is allang voorbij, misschien heeft die in tweeduizend jaar Palestina nooit bestaan. Bij de BBC (zie ook X) vergeleek een Palestijn vanuit Gaza de aanval van Hamas met de opstand in het ghetto van Warschau.

Needs to educate himself.
Clearly knows nothing about Hamas, their appalling atrocities and even less about the Warsaw Ghetto and the uprising. https://t.co/1WFz2rGK35

— Ian Austin (@LordIanAustin) October 7, 2023

Krasse taal, maar cynisch bekeken zou je dat vooruitgang kunnen noemen. Niet zo lang geleden werd in Hamas-kringen de hele Holocaust ontkend.

Er zijn oorlogen die tachtig jaar duren. De oorlog tussen Israël en Hamas is nog lang niet afgelopen en zou de tachtig jaar ruim kunnen overschrijden. Van oorlogsmoeheid lijkt geen sprake. Zelfs als Gaza van de kaart wordt geveegd, zal het monster elders weer de kop op steken. Wraak op wraak is geen oplossing, maar wat dan wel?

Je leest daar de meest stompzinnige dingen over. Alleen al de kop van Marcia Luytens column in de Volkskrant spreekt boekdelen: ‘Voor langdurige vrede is een andere taal nodig, die van het hart’. 

Inderdaad, tijd voor een andere taal. Die van het verstand.

In Godsnaam niet.

Al honderden jaren hebben bewoners van Palestina, Israël of hoe dat land ook allemaal mag heten, zich laten leiden door hun hart. Hun hart zei dat God bestaat en dat die almachtig is en dat er verder geen andere Goden bestaan. Dat heeft ons voorlopig niets anders opgeleverd dan een van de grootste brandhaarden ter wereld, waar alles beslist lijkt te worden door geweld. 

Inderdaad, tijd voor een andere taal. Die van het verstand.

Met uw donatie steunt u de onafhankelijke journalistiek van HP/De Tijd. Word donateur of word lid, al vanaf €5 per maand.