De nieuwe Melkert
Ad Melkert. Zegt die naam u nog iets? Hij kwam weer in mijn hoofd spoken toen NRC Handelsblad zaterdag met een bijlage kwam over Pim Fortuyn, nu bijna tien jaar dood. Direct schoten me de iconische beelden te binnen van het tv-debat na de gemeenteraadsverkiezingen van maart 2002, waar Melkert zijn verlies niet kon verkroppen.
Het was het begin van zijn afgang, en die van andere paarsige boegbeelden als Hans Dijkstal en Paul Rosenmöller. Het begin van een nieuwe tijd in de Nederlandse politiek: de populistische revolutie.
En ineens besefte ik dat met Van Haersma Buma’s kandidatuur voor het CDA-leiderschap weer een kentering in de nationale politiek ophanden is. Met zijn onverbiddelijke verkiezing tot lijsttrekker is de restauratie van het Nederlandse politieke landschap van voor 2002 voltooid. De revolutie en zijn naweeën hebben precies tien jaar geduurd.
Melkert en Van Haersma Buma, twee op hun veertigste al vroegoude mannen, hebben niet toevallig opmerkelijke carrière-overeenkomsten. Beiden zijn gelouterde partijtijgers, die nooit een fatsoenlijke baan buiten de politiek gehad hebben. Beiden waren ook lang voorbestemd om uiteindelijk de leider van hun partij te worden.
Melkert geloofde daar misschien zelf wat meer in dan Van Haersma Buma. Maar onderschat niet hoe ze in het CDA zelf al jaren tegen hem aankijken. Hij was als beleidsmedewerker in de fractie van Jaap de Hoop Scheffer al het lieverdje van de partij-elite. Melkert kreeg (okee, hij eiste hem ook op) de mantel van Wim Kok omdat hij al die jaren blind dienstbaar was geweest aan de partij en zijn leider. Van Haersma Buma lijkt meer concurrentie gehad te hebben van populaire types als Camiel Eurlings en Jan-Kees de Jager. Maar zijn absolute toewijding aan partij en partijleiding maken hem nu meer dan de vanzelfsprekende opvolger.
Wat Melkert en Van Haersma Buma vooral bindt is een gebrek aan eigen visie. Nieuwe vergezichten hoefde en hoef je van deze twee heren niet te verwachten. Lees Van Haersma Buma’s speech bij zijn kandidatuur er maar eens op na. De boel bij elkaar houden, daar komt het zo ongeveer wel op neer.
Melkert sneuvelde vanwege een populistische revolutie, Van Haersma Buma, de nieuwe Melkert, komt op omdat die afgelopen is. Fortuyn wist het volk wijs te maken dat Paars een puinhoop van het land gemaakt had. Velen wilden dat graag geloven. Maar behalve een te grote politieke correctheid over immigratie en integratie, was er weinig in Nederland aan de hand. We zouden willen dat we er nu economisch zo voorstonden als in 2001.
Met de val van het kabinet Rutte-Wilders blijkt dat we wel klaar zijn met de onrust en het populisme dat Fortuyn ons bracht. Het wandelgangenakkoord en de (volgens Maurice de Honds laatste peiling) brede waardering in de samenleving daarvoor, laten zien dat we opnieuw zijn beland in een tijd waarin het volk vindt dat de politiek niet meer opruiend en dwars hoeft te zijn. Er is weer grote behoefte aan saaie politici. Het zou me niet verbazen als Ad Melkert zich binnenkort alsnog kandideert voor de lijsttrekkerstrijd binnen de PvdA.
