Het gezin als hoofdprijs
Hoewel Pierre Bokma al minstens een kwart eeuw bekend staat als een van de beste acteurs van Nederland, kwam zijn filmcarrière eigenlijk maar moeizaam op gang. Hij begon in 1983 met een piepklein rolletje (‘student’) in De aanslag. In daaropvolgende jaren was hij weliswaar in een hele trits films te zien, maar het gros daarvan ging roemloos kopje onder. Wie kan zich hem nog voor de geest halen in Afzien (1986), De provincie (1991), Identikit (1992), De drie beste dingen van het leven (1992), Oude tongen (1994), De schaduwlopers (1995) of Advocaat van de hanen (1996)?
Het moet frustrerend voor Bokma zijn geweest dat hij op het filmdoek slechts mondjesmaat de gelegenheid kreeg te tonen wat hij in huis had. Gelukkig lukt dat de laatste jaren een stuk beter. Film-makers die hem een dragende rol geven, krijgen het vertrouwen dubbel en dwars uitbetaald. Dat gold voor de Duitse regisseur Ulrich Köhler, die hem vorig jaar een hoofdrol toebedeelde in Schlafkrankheit, en dat beloond zag met Zilveren Beer op de Berlinale. En dit jaar geldt het evenzeer voor Dick Maas. Die heeft de beste castingkeuze van zijn carrière gemaakt door Bokma een cruciale rol in de thriller Quiz te geven.
Dat wekt wellicht enige verbazing. Acteursregie is bij Maas immers altijd een ondergeschoven kindje geweest. Een uitspraak als “Over acteurs heb je minder controle dan over ontploffingen” zegt veel over zijn aanpak. Maas vindt dat acteurs hun teksten op tijd uit dienen te spreken en verder vooral hun mond moeten houden. Maar het kan verkeren: onder regie van diezelfde Maas heeft Pierre Bokma nu een schitterende acteerprestatie neergezet. En dat is prijzenswaardig, ook als Maas – het zou zomaar kunnen – dat geflikt heeft door Bokma min of meer carte blanche te geven.
Quiz gaat over een verbitterde man (Bokma) die nog een appeltje te schillen heeft met de presentator van een populaire televisiequiz. Deze quizmaster (Barry Atsma) is een zelfgenoegzaam type dat graag grapjes mag maken over de rug van zijn kandidaten. Als hij in een restaurant wordt lastiggevallen door iemand die hem persoonlijke vragen begint te stellen, reageert hij aanvankelijk met verveelde berusting. Dat verandert als deze man de quizmaster ervan overtuigt dat hij diens vrouw en dochter te heeft gegijzeld. Vanaf dat moment wordt hij gedwongen tien vragen te beantwoorden die zijn kwelgeest uit evenzovele gouden enveloppen tevoorschijn haalt. De rollen zijn omgedraaid, en nu is het de presentator die zich allerlei vileine grapjes en pesterijtjes (“We gaan er éééven uit voor een korte onderbreking”) moet laten welgevallen.
De hand van Maas valt te herkennen in de behendigheid waarmee het scenario in elkaar is gestoken, maar ook in de ronduit beroerde acteerprestaties van de bijrolspelers. Atsma doet het prima als de wanhopige presentator, maar het is Bokma die hier alle ruimte krijgt om eens stevig uit te pakken. Balancerend op het randje van schmieren, zet hij een heerlijke acteerprestatie neer. Quiz is een vakkundige en onderhoudende thriller, die door Bokma’s spel naar een hoger plan wordt getild.
Quiz. Regie: Dick Maas: Quiz. Vanaf 22 maart in de bioscoop.
