Het vergeten land: hoe zit het met de Grieken?
De economische hulp voor Griekenland loopt over een half jaar af. Het land probeert sinds de crisis van 2010 zijn miljardenschuld af te betalen, maar het kampt tegelijkertijd met een massale uitstroom van jongeren en een trage economische groei. De Griekse tragedie in drie cijfers.
Staatsschuld: 327.020.273.214 euro
Neem bovenstaande bedrag op bij uw plaatselijke bank, maak een grote stapel van bankbiljetten en bereik er hoogte mee van 43.692 kilometer. Anders gezegd: leg de biljetten achter elkaar op de grond en je kunt er 1.557 keer mee rond de aarde, aldus berekeningen van de ‘Griekse Staatsschuldenklok‘.
Sinds de Griekse staatsschuldencrisis in 2010 krijgt het land steun van het Europees Stabiliteitsmechanisme (ESM), een noodfonds van 86 miljard euro, waarmee het Griekenland een eind uit de schulden moet halen. Sinds vorig jaar groeide de economie na een lange recessie met 1,6 procent. De Europese Commissie sprak, zeer verheugd, zelfs de verwachting uit op een groei van 2,5 procent voor het komende jaar.
Het hulpprogramma van de ESM – de derde ronde sinds 2010 – loopt in augustus dit jaar af. Om de verwachtte groei te bevorderen, moet de Griekse regering echter wel 88 hervormingsmaatregelen invoeren, met name om toegang te krijgen tot nieuwe leningen.
De ESM, in samenwerking met Frankrijk, zouden sinds begin deze maand een nieuw plan hebben bedacht om de economische groei van Griekenland tot 2050 te bevorderen, zo blijkt uit een rapport dat in februari in handen kwam van het Duitse Handelsblatt. De ESM zou onder andere het aflossingstermijn en het rentelimiet aanpassen om tot een schuldverlichting te komen.
Maar zelfs wanneer Griekenland de beloofde 88 maatregelen invoert, zal het naar verwachting nog jaren duren voordat de resultaten zichtbaar zullen zijn, stelde Europaverslaggever Jesse Pinster bij BNR Nieuwsradio: “Die ingevoerde hervormingen zijn op papier. Het gaat nog jaren duren voordat het in de praktijk wordt toegepast. Daarnaast ligt de werkeloosheid nog boven de 20 procent (…) en het begrotingsoverschot, waar ze zelf zo blij mee zijn, is er dankzij hele hoge belastingen.”
Braindrain: 450.000 Grieken
Braindrain, oftewel: de kennis die een land verlaat door het vertrek van hoogopgeleiden naar andere landen. Sinds 2008 verlieten ruim 450.000 Grieken, voornamelijk onder de 45 jaar, het land om elders werk te vinden. Dat blijkt uit onderzoek van de Amerikaans-Griekse Kamer van Koophandel in Athene.
Een groot deel van de kennis die het land verlaat, bestaat uit afgestudeerden, namelijk ruim 180.000 jongeren in de afgelopen acht jaar, die naar Engeland of Duitsland emigreren. Een groot deel – ruim 25 procent – van de jongeren is in het thuisland werkloos. Wie wel een baantje kan vinden, kan rekenen op een gemiddeld salaris van ongeveer zevenhonderd euro per maand. Het aantal jongeren dat besluit te vertrekken blijft stijgen. Sterker nog: ruim 76 procent van het huidige aantal Griekse studenten denkt er momenteel serieus over na.
Volgens Aliki Mouriki, onderzoekster van het Grieks Nationale Centrum voor Sociaal Onderzoek in Athene, is dit een groot modern Grieks probleem. “We hebben eerder – in de naoorlogse decennia – te maken gehad met massamigratie vanuit Griekenland, maar dit is anders, omdat het een echte kwalitatieve drain is,” vertelt ze aan de Britse omroep BBC. “Het zijn de meest hoogopgeleide mensen die vertrekken en het Verenigd Koninkrijk en Duitsland profiteren van het feit dat zij geen enkele euro hebben betaald voor hun opleiding.”
Het terughalen van de Griekse studenten naar het thuisland zou volgens voormalig minister van onderwijs, Anna Diamantopoulou, een ‘nationale prioriteit’ moeten zijn, aangezien het land momenteel zeer snel vergrijst. Ook de Griekse staatskas is niet gebaat bij het vertrek van de jongeren, want volgens de Griekse Kamer van Koophandel kost de braindrain het land maar liefst 50 miljard euro.
Ter vergelijking: in Nederland valt het fenomeen braindrain vooralsnog mee. Volgens een recent rapport van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW) blijkt dat dertig procent van het wetenschappelijk personeel vanuit andere landen naar Nederland komt. Daarmee zou braindrain in Nederland ‘in evenwicht’ zijn, omdat ongeveer hetzelfde aantal wetenschappers het land verlaat.
Toeristen: 2 miljoen toeristen
Tenminste, dat is de verwachtte groei die Elena Kountoura, de Griekse minister van Toerisme, begin deze maand uitsprak voor 2018. Het zou ook een gigantische groei zijn ten opzichte van vorig jaar, toen het land nog slechts een 1 miljoen toeristen meer trok dan eerdere jaren. Pas sinds drie jaar begint de toeristenstroom naar Griekenland weer wat op gang te komen. En dat is belangrijk, want naast de scheepvaart is toerisme de belangrijkste inkomstenpost van het land.
“In het eerste kwartaal van het jaar was er een toename van 20 procent in internationale aankomsten,” zei minister Kountoura. “In veel gebieden in Griekenland die nog nooit een wintertoerisme hebben gehad, hebben we een indrukwekkende stijging bereikt.” Met name Kreta zou het volgens de minister goed doen. Op dit eiland zou het aantal toeristen zijn gegroeid met ruim 800 procent in drie jaar tijd, met als hoogtepunt de huidige piek van ruim 50.000 toeristen.
Naast Kreta zijn ook Rhodos, Kos en Korfoe populaire vakantiebestemmingen. Ruim 800.000 Nederlanders bezochten deze Griekse eilanden in 2017. Volgens verwachtingen blijft ook dit jaar het aantal boekingen groeien.
De Griekse regering heeft overigens al voorzorgsmaatregelen getroffen voor de verwachtte toeristenstroom naar het land. Minister Kountoura bestelde onlangs 25.000 nieuwe bedden, die per driehonderd stuks verdeeld worden onder de grotere vier- en vijfsterrenhotels.
