De wereld heeft meer Björn Kuipers nodig
Algoritmes schijnen enge dingen te zijn.
Het zijn wiskundige constructies die aan de hand van jouw surfgedrag beter zicht hebben in je diepste zielenroerselen dan jijzelf. Daardoor twijfel ik al dagen of ik wel zin heb in het vrijgezellenfeest van een goede vriend. Zelf lijkt de combinatie van barbecue en bier voorafgegaan door halsbrekende toeren op een soort stormbaan mij namelijk een prima weekendvulling.
Voorgeschotelde online advertenties vertellen mij daarentegen dat ik meer zin moet hebben om vanaf een hoekbank met ‘goed zitcomfort’ naar een flatscreen met matige voetbalwedstrijden te staren. Dan sta je voor de keuze: twijfelen aan jezelf of twijfelen aan het algoritme.
Wat zou Elon Musk in zo’n geval doen? Voor wie de beste man niet niet kent: Musk is de baas van Tesla, een bedrijf dat kneiterdure auto’s bouwt. Alleen bevatten deze rijkeluisspeeltjes wel een batterij, waardoor Musk kan doen alsof hij met het bescheiden wagenpark het milieu redt.
Afijn, een algoritme heeft de praatjes die Musk en enkele andere bestuursvoorzitters van autofabrikanten elk kwartaal tegenover journalisten en financieel analisten houden geanalyseerd.
Daaruit bleek dat de Tesla-baas en de directeur van Ford zich taalkundig uitdrukken als een twaalfjarige.
Nu wekt dat in het geval van Musk geen verbazing. Hij gedraagt zich tijdens de bestudeerde vergaderingen regelmatig als een kind. Vragen van journalisten en financieel specialisten worden afgedaan als ‘saai’ of simpelweg weggewoven. Is er iemand die op serieuze toon vraagt naar de achterblijvende productie van de nieuwste Tesla? Daarop antwoordt Musk doodleuk: “These questions are so dry. They’re killing me.” Niet bepaald het gedrag dat je verwacht bij een CEO van een beursgenoteerd bedrijf.
Maar wat hebben we nu aan de constatering dat Musk het taalniveau van een brugklasser heeft? Dat je het ver kunt schoppen zonder Shakesperiaans taalgevoel wisten we ook zonder algoritme. Het vormt geen enkele belemmering om aan te schuiven bij een Nederlandse talkshow. Als ex-voetballer mag je bij analyses onverstaanbaarder mompelen dan de huisteckel. Aan het hoofd van het machtigste land ter wereld staat iemand die consequent weigert in volzinnen te praten. En dat mag allemaal.
Sterker nog, dat Jip-en-Janneke-taal is doorgedrongen tot de hogere lagen van de samenleving zou je kunnen zien als een democratische overwinning. Alleen jammer dat die Jip-en-Janneke-sprekers qua gedrag ook nogal eens zijn blijven steken in de brugklas. Het zijn zonnekoningen die blind geloven in hun eigen gelijk en bij kritiek meteen in een kinderachtig defensief schieten. Schoolpleinretoriek van het niveau ‘hij begon’ of ‘je bent zelf stom’.
Vanaf mijn versleten tweezitter (sorry algoritme) keek ik naar een matige voetbalpot. Wereldster Neymar liep te jammeren om vrije trappen en penalty’s als een klein kind om een ijsje. Scheidsrechter Björn Kuipers, in het dagelijks leven een nuchtere supermarkthouder in Twente, was klaar met het gedrag. Hij riep de Braziliaanse wonderboy bij zich alsof het om een puberale vakkenvuller ging.
Met een handgebaar gaf hij eens aan dat het klaar moest zijn met die praatjes en dat de voetballer gewoon moest doen waar hij goed in is. Wat zou het toch mooi zijn als Kuipers niet alleen voetballers tot de orde kon roepen, maar gewoon Trump, Musk of elke andere gladjakker bij zich zou kunnen roepen. Gewoon even een kort gebaartje: waffeltje dicht, werken maar.
