Spring naar de content

Wie krijgt Geert van Twitter?

Het twitteraccount van Geert Wilders doet de nodige stof opwaaien. Daar waar hij de ene dag nog pronkt met een oerhollandse gehaktbal (‘lekkerder bestaat niet‘), deelt hij een aantal uren later zijn grote onvrede over de islam en haar aanhangers. Zo tweette hij vorig jaar ‘de waarheid‘ over de profeet Mohammed: een pedofiel, massamoordenaar, terrorist en waanzinnige. Iets minder gezellig dan een bordje Hollandse kost. Afgelopen maandag eiste de Turks Islamitische Culturele Federatie (TICF), die spreekt namens 144 Turkse moskeeën in ons land, dat het account van Wilders moet worden opgeheven. Indien Twitter geen gehoor geeft aan hun eis, zullen zij naar de rechter stappen.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Evi Timp

Het is niet de eerste keer dat Wilders verwikkeld raakt in een (mogelijke) strafzaak naar aanleiding van zijn uitlatingen. Zijn ‘meer of minder’ uitspraak uit 2014, over het aantal Marokkanen in ons land, zorgde ervoor dat bijna 6500 mensen aangifte van discriminatie deden. Volgens de rechtbank in Den Haag was Wilders schuldig aan groepsbelediging en het aanzetten tot discriminatie, maar er werd hem geen straf opgelegd. Ook Diyanet, het Turkse bestuursorgaan voor godsdienstzaken waaraan de TICF is gelieerd, klaagde Wilders al eens aan. Via zijn Twitter verspreidde Geert een filmpje waarin de islam gelijk wordt gesteld aan onder andere discriminatie, terreur en geweld. Het Openbaar Ministerie heeft toen besloten om Wilders niet te vervolgen. Edjer Köse, de advocaat van de TICF, zegt dat de afgewezen aangifte hem heeft geïnspireerd om de nieuwe aanklacht via het civiele recht te laten verlopen.

De twitterzaak

Als emeritus hoogleraar rechten van de mens en voormalig lid van het VN-Comité voor mensenrechten heeft Cees Flinterman zich vaker over dergelijke zaken gebogen. We vroegen hem om toelichting. Flinterman denkt dat de omstreden tweets op het twitteraccount van de PVV’er een basis kunnen zijn voor een procedure tegen Twitter. “Dan vecht je wel meteen met een gigantische onderneming: geen gemakkelijke zaak voor Köse, maar het proberen waard,” aldus Flinterman.

Wilders beroept zich op zijn vrijheid van meningsuiting. Hij deelde een foto van zichzelf met afgesnoerde mond met daaronder de tekst: ‘Nooit’. Hoe ver gaat vrijheid van meningsuiting in dit soort gevallen volgens Flinterman? “De vrijheid van meningsuiting is zonder meer gigantisch belangrijk, maar niet onbeperkt. Je mag deze vrijheid niet gebruiken om haat te zaaien of om geweld tegen anderen te legitimeren. Wilders beroept zich uiteraard op zijn vrijheid van meningsuiting, en daar heeft hij gelijk in, maar deze is niet absoluut en zou dat ook nooit mogen zijn.

Wilders beroept zich uiteraard op zijn vrijheid van meningsuiting, en daar heeft hij gelijk in, maar deze is niet absoluut en zou dat ook nooit mogen zijn.”

De uitspraken van Wilders bevinden zich op het snijvlak van vrijheid van meningsuiting en haatzaaien. Meerdere mensen, met name binnen de islamitische gemeenschap, nemen er dan ook aanstoot aan. Echter, hetzelfde verwijt kan worden gemaakt aan bepaalde figuren binnen deze gemeenschap. Te denken valt aan imams die een extremistisch en gewelddadig gedachtegoed verkondigen in hun preken. Moeten deze imams, en de moskeeën die hen aan het woord laten, dan ook worden aangeklaagd? Flinterman: “Als imams, of wie dan ook, op dezelfde wijze als Wilders opereren dan moeten zij zeker op hun verantwoordelijkheid worden gewezen, maar hiermee verspelen zij – evenmin als Wilders – niet hun recht van spreken en ook niet hun recht om procedures op gang te brengen.”

Twitter als debatleider

Toen Flinterman nog in het VN-Comité zat, mocht hij zich niet uitspreken over Nederlandse zaken. Dit om gekleurde opvattingen binnen het Comité te voorkomen. Inmiddels ‘bevrijd van deze belemmering’, vertelt hij hoe hij denkt dat de zaak beoordeeld moet worden: “Ik vind dat het medium Twitter, net zoals een krant, een zekere verantwoordelijkheid heeft om ervoor te zorgen dat het debat op redelijke wijze verloopt. De wijze waarop Wilders zich uitlaat over de islam en de profeet, met zijn toch wel erg vergaande opvattingen, slaan het debat meteen dood. Er is bijna geen verweer tegen. Ik zou denken dat Twitter bepaalde richtlijnen hanteert die dit soort opmerkingen niet toelaten.” De herhaling van de opvattingen van Wilders laten volgens Flinterman zien dat er hier sprake is van ‘meer dan een gebrek aan respect’. “De uitspraken gaan verder en zouden mogelijk kunnen leiden tot de legitimatie van geweld tegen mensen die het islamitisch geloof aanhangen. Ik heb er grote problemen mee dat een politicus, van wie je mag verwachten dat hij het publieke debat hoog in het vaandel heeft staan, zich op deze wijze in het publieke debat mengt.”

Ik heb er grote problemen mee dat een politicus, van wie je mag verwachten dat hij het publieke debat hoog in het vaandel heeft staan, zich op deze wijze in het publieke debat mengt.

Het is lastig om Wilders te overtuigen van andermans gelijk. “Er is geen debat met hem mogelijk. Hij luistert niet naar andere opvattingen en staat er niet voor open om zijn eigen opvattingen eventueel wat bij te stellen of te temperen,” aldus Flinterman. De TICF richtte de aanklacht dan ook niet op de persoon Wilders maar op het medium Twitter. De Turks-islamitische koepel wil hun aangifte nog verder uitbreiden: ook in Turkije, Marokko, Pakistan en Indonesië, landen met een overwegend islamitische bevolking, willen zij Twitter voor de rechter krijgen. In deze landen zijn veel van de omstreden uitspraken van Wilders strafbaar. Volgens Köse biedt Twitter de PVV’er nu een wereldwijd podium voor zijn haatzaaiende propaganda, met alle gevolgen van dien.

Long shot

Flinterman: “Ik heb zelf niet onderzocht welke richtlijnen Twitter precies hanteert voor het gebruik van een account. Het zou mooi zijn als zulke richtlijnen worden geïnspireerd door de internationale regelgeving.” Hij zet zijn hoop op de VN-Mensenrechtenraad, het politieke orgaan van de VN op het gebied van mensenrechten. “In de raad kan bijvoorbeeld ooit een verklaring worden aangenomen met betrekking tot de verantwoordelijkheden van nieuwe media zoals Twitter. Dat zou ik helemaal niet zo gek vinden. Maar dat is natuurlijk een long shot, omdat er zulke uiteenlopende opvattingen zijn op de wereld. Het mag niet zo zijn, en daar sta ik dan weer achter de heer Wilders, dat dergelijke internationale verklaringen gebruikt worden om de vrijheid van meningsuiting te beknotten. Zij moeten aangeven binnen welke grenzen deze vrijheid onbelemmerd en onbekommerd mag worden gebruikt via die nieuwe media.” Momenteel zijn die richtlijnen er niet en de kans is klein dat Twitter enige actie zal ondernemen jegens het account van Wilders. De politicus blijft dus vrij om te tweeten wat hij wilt: zij het vreselijke misstanden binnen de islam, of gezellige bordjes Hollandse kost.