Alweer een tijdje geleden kreeg ik een verontrustend mailtje van het ziekenhuis. Tegenwoordig kun je als patiënt heel gemakkelijk in je eigen medisch dossier kijken via een speciale portal. En als daar iets nieuws wordt gemeld, is het ziekenhuis zo ‘sympathiek’ om je daarvan via een sms-je of email in kennis te stellen. 

Om te voorkomen dat je vervelende uitslagen te zien krijgt die de dokter nog niet met je heeft besproken, worden deze pas vrijgegeven nadat het consult met de arts heeft plaatsgevonden. Op papier werkt dit systeem geweldig. Maar u raadt het al: het gaat ook wel eens mis.

Ergens in 2016 werd er een CT-scan van m’n buik en longen gemaakt. Drie dagen voor het geplande consult met de arts, waarin de bevindingen met mij zouden worden besproken, ontving ik een email van het ziekenhuis met de uitnodigende boodschap: ‘er staat een uitslag voor u klaar’. 

Nietsvermoedend opende ik het bericht. Er bleek volgens het verslag van de radioloog dat ik onder ogen kreeg sprake van ‘maligne nieuwvorming’ in m’n rechternier. Nieuwvorming? Wat is dat? Enig speuren op internet verraadde dat dit geen goed nieuws was.

Nieuwvorming of neoplasma is volgens Wikipedia, waar ik het toen even mee moest doen – de arts was pas later beschikbaar – een ziekelijke weefselontaarding die gepaard gaan met goedaardige (benigne) of kwaadaardige (maligne) ‘gezwellen’. 

Ik bleek dus een kwaadaardige tumor te hebben en dat nieuws werd mij via een emailtje, dat ik nietsvermoedend opende, meegedeeld. Een foutje natuurlijk, waarvoor de arts zich later uitgebreid verontschuldigde: ‘Dit had nooit mogen gebeuren’, hoorde ik haar wel vijf keer zeggen, terwijl ik vooral wilde weten of ik dood zou gaan.

‘Dit had nooit mogen gebeuren’, hoorde ik haar wel vijf keer zeggen, terwijl ik vooral wilde weten of ik dood zou gaan.    

Ik moest eraan denken toen ik dezer dagen op X de hashtag #gezwel voorbij zag komen. Deze was afkomstig van politica Caroline van der Plas. Een extreem hardwerkend Kamerlid, dat in een luttele twee jaar een partij uit de grond stampte, die inmiddels met zestien zetels de grootste is in de senaat en tevens hoge ogen gooit bij de komende Tweede Kamerverkiezingen.

Hashtag #gezwel was inzet van een korte dialoog op X tussen het BBB-Kamerlid en communicatieprofessional Onno Aerden, die ‘gedurende drie uur’ de woordvoerder was van een ander hardwerkend en potentieel electoraal succesvol Kamerlid: Pieter Omtzigt. 

De onfortuinlijke Aerden had in een eerdere uiting op X de partij van Caroline een ‘gezwel’ genoemd. Omtzigt oordeelde dat het omschrijven van een mogelijke politieke samenwerkingspartner als ‘gezwel’ niet des NSC’s was en daarmee verloor Onno z’n pasverworven status als woordvoerder. 

Onno Aerden deed er daarna – zoals het een goed communicatiedeskundige betaamt – wijselijk het zwijgen toe. Hoewel hij zo’n beetje door iedere talkshow werd gevraagd om zijn verhaal te doen, besloot hij niet te wrijven in deze vlek en koos hij voor volstrekte stilte.

Tot gisteren. Nadat bekend was geworden dat een ander lid uit de entourage van Pieter Omtzigt het veld moest ruimen. Partijvoorzitter en vertrouweling Hein Pieper stapte op omdat hij niet transparant was geweest over een conflict dat hij twintig jaar geleden had met een medewerker. Die beschuldigde hem van machtsmisbruik nadat deze theoloog Pieper had betrapt op porno kijken op de computer van het werk. De medewerker zou daarna door Pieper op oneigenlijke wijze ontslagen zijn. 

Kennelijk werd het zwijgen Onno Aerden te veel en stuurde hij via X een boodschap de wereld in met de woorden: ‘Daar hoef ik in elk geval geen woord over te voeren’. Deze post werd even voortvarend geschreven als verwijderd, want al snel was er geen spoor meer van te vinden. 

Daar kwam een nieuwe mededeling van Aerden voor in de plaats. Hij schrijft op X: ‘We moeten uitkijken dat we niet iedereen en alles kapot gaan cancellen. We zijn niet ons verleden, mensen kunnen veranderen. Stel je voor dat dat niet mogelijk was: het land zou onleefbaar worden.’ Hashtag #Pieper.

Deze post leidde tot een reeks reacties van Caroline van der Plas, te beginnen met: ‘Ik ben het met u eens. Wat is uw reflectie op uw eigen rol? Hashtags: #BBB en #gezwel.

Klaarblijkelijk zat het Caroline nog steeds hoog dat Aerden haar partij BBB in een – al dan niet – ondoordacht moment had vergeleken met een gezwel dat Nederland bedreigt. 

Het woord was door Aerden niet gebruikt in een doorwrocht essay of de HJ Schoo-lezing die Aerden had mogen doen (quod non), maar op het laagdrempelige discussieplatform X. Niet uit te sluiten valt dat dit gebeurde in de ‘hitte’ van het moment.

En nu enkele weken na zijn vertrek bij NSC was er dus hashtag #gezwel van Caroline van der Plas, dat in diezelfde visie overigens ook als lichtzinnige omgang met dit beladen begrip kan worden gezien.

Onno Aerden reageerde vrijwel meteen: “Die woorden had ik niet moeten gebruiken, zoals ik meteen ook tegen de mensen bij NSC heb gezegd. Het punt is dat we elkaar steeds harder afserveren op missers uit het verleden. Toch?”

Caroline maakte in haar antwoord duidelijk dat zij de kwestie met Aerden nog niet achter zich heeft gelaten: “Het punt is ook dat mensen van alles over je roepen dat niet waar is. Zonder ooit een woord met die persoon te hebben gesproken. Daar vloeit cancellen, of pogingen daartoe, uiteindelijk uit voort. 

Onno Aerden, die inmiddels aan de koffie was of besloot de discussie niet verder aan te gaan, reageerde niet meer. Wellicht om een publieke ‘showdown’ met Caroline te vermijden.

Maar de voorvrouw van BBB zat inmiddels op de virtuele praatstoel: “En deze vraag zit ook nog steeds in mijn hoofd: Waarom toen pas dit tegen NSC zeggen en mij daarvoor nooit zelf hebben benaderd om uit te leggen dat het niet okay was? Er zat maanden tussen. Weet u hoe het voelt om gezwel genoemd te worden wanneer je man aan kanker is overleden?”

Weet u hoe het voelt om gezwel genoemd te worden wanneer je man aan kanker is overleden?

Caroline van der Plas op X

Van een politieke kwestie – de nieuwe woordvoerder van Pieter Omtzigt noemde mogelijk toekomstig coalitiepartner een ‘gezwel’, via hashtag #gezwel van Caroline zelf – is de zaak nu klaarblijkelijk verworden tot een bijzonder persoonlijke kwestie. 

Caroline van de Plas heeft nog niet zo lang geleden – in september 2019 – haar man Jan verloren aan kanker. Zij steekt als politica in haar publieke uitingen niet onder stoelen of banken dat zij hem vreselijk mist. En dat is heel voorstelbaar.

Als Kamerlid is zij een factor geworden in de Nederlandse politiek. Zij maakte van BBB een groot succes en mag dromen van regeringsdeelname. Wat was het mooi geweest wanneer zij haar unieke verhaal had kunnen delen met haar overleden echtgenoot. Dat dit niet kan, moet onverteerbaar en enorm verdrietig voor haar zijn.

En zo voegt zij er tegenover Aerden aan toe: ‘En ook als niemand in je omgeving aan kanker is overleden, is dit soort bewoordingen echt keihard. Vergeleken worden met een dodelijke en helse ziekte.’

Het door Onno Aerden gebruikte woord ‘gezwel’ als politieke duiding van de positie van BBB, hoe ongelukkig ook, blijkt een diep persoonlijke betekenis te hebben voor de ‘ontvanger’ Caroline van der Plas. Daar heeft zij recht op, maar hoe kan Aerden zich hier nog tegen verweren?

Als (voormalig) kankerpatiënt herken ik de gevoeligheid van Caroline wel. Zo vind ik het op mijn beurt weer lastig dat de tumor die mij te grazen nam, nu als hashtag #gezwel wordt gebruikt in een discussie die gaat over politiek.

Als (voormalig) kankerpatiënt herken ik de gevoeligheid van Caroline wel. Zo vind ik het op mijn beurt weer lastig dat de tumor die mij te grazen nam, nu als hashtag #gezwel wordt gebruikt in een discussie die gaat over politiek.

We zijn immers allemaal een optelsom van onze persoonlijkheid en ervaringen. En die calculatie bepaalt ons perspectief. Dat geldt naar mijn overtuiging voor Onno Aerden die BBB een gezwel noemde en voor Caroline die haar man aan kanker verloor en voor ‘gezwel’ een hashtag plaatste.

Onno Aerden – die ik verder niet ken – heeft volkomen gelijk wanneer hij waarschuwt voor de cancelsamenleving die we hebben gecreëerd, maar die ongewenst is en ons steeds lelijker opbreekt: Pieter Omtzigt die afscheid neemt van Hein Pieper, een vertrouweling, waar hij jaren mee heeft samengewerkt en die hij door en door kent. Maar waarom precies?

Begin van een oplossing is de herintroductie van de menselijke maat. Mensen mogen een keer de mist in gaan en tegelijkertijd politicus zijn. Laten we een einde maken aan de angstige en hysterische samenleving waar samen leven steeds moeilijker wordt en ieder foutje meedogenloos wordt afgestraft zonder dat het ook maar enig nobel doel dient.

En ja, er blijven altijd omstandigheden denkbaar waarin politici of adviseurs in hun omgeving terecht worden aangesproken op hun onverenigbare gedrag in het nu en uit het verleden en daar de consequenties van dienen te aanvaarden.

Het is een taak van de politiek én de journalistiek om met dat principe integer om te gaan. Maar de lat ligt nu vanuit menselijk perspectief te hoog, véél te hoog. En als gevolg daarvan vallen ook onder mensen die niet lijden aan die vreselijke ziekte te veel onnodige slachtoffers. Onno Aerden is er daar één van. 

Met uw donatie steunt u de onafhankelijke journalistiek van HP/De Tijd. Word donateur of word lid, al vanaf €5 per maand.